Quantcast
Viewing all 1154 articles
Browse latest View live

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών – «Από πού έρχονται οι ιστορίες;»

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών – «Από πού έρχονται οι ιστορίες;»


 

“Events Series 2015”

«Η Φαντασία στην Επιστήμη και την Τέχνη»

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
 Harvard

Harvard

Την Τετάρτη 27 Μαΐου 2015 και ώρα 8.00 μ.μ. στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Εμπορικού Επιμελητηρίου Αργολίδας, στο Άργος (οδός Κορίνθου 23), θα δώσει διάλεξη ο Συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης με θέμα: «Από πού έρχονται οι ιστορίες;»

Συνομιλητής του κύριου Δοξιάδη θα είναι ο Λευτέρης Καλοσπύρος, Συγγραφέας, Υποψήφιος Διδάκτορας, Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Η σειρά εκδηλώσεων «Events Series 2015» πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους Ναυπλιέων, Άργους-Μυκηνών, Ερμιονίδας και Επιδαύρου.


Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Harvard, Άργος, Απόστολος Δοξιάδης, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Ειδήσεις, Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, Πολιτισμός Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Οι Χίμαιρες στον μύθο και στον 21° αιώνα, από τον Homo Sapiens στον Homo Cyborg

Οι Χίμαιρες στον μύθο και στον 21° αιώνα, από τον Homo Sapiens στον Homo Cyborg


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» ανακοίνωση του κυρίου Γεωργίου Στείρη

Επίκουρου Καθηγητή Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση,

Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή,

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα:

«Οι Χίμαιρες στον μύθο και στον 21° αιώνα, από τον Homo Sapiens στον Homo Cyborg»

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ο Βελλερεφόντης με τη βοήθεια του Πήγασου σκοτώνει τη Χίμαιρα, λίθινο δισκίο του 560 π.χ περίπου, Λακωνία. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Ο Βελλερεφόντης με τη βοήθεια του Πήγασου σκοτώνει τη Χίμαιρα, λίθινο δισκίο του 560 π.χ περίπου, Λακωνία. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ως Χίμαιρα περιεγράφετο το όν που είχε σώμα αίγας, κεφάλι λέοντα, ουρά φιδιού και εξέπνεε πυρ. Ήταν κόρη του Τυφώνος και της Έχιδνας. Η Χίμαιρα απέκτησε με τον Όρθρο δύο τέκνα, το λέοντα της Νεμέας και τη Σφίγγα. Η Χίμαιρα, η οποία στη γλώσσα μας έχει συνδεθεί με το ανέφικτο, αποδεικνύει τη γενικότερη τάση των αρχαίων Ελλήνων, αλλά και άλλων λαών στην αρχαιότητα, να πιστεύουν στην ύπαρξη όντων που αντιπροσώπευαν όχι μια εξελικτική ή φυσική πορεία, αλλά την ενδόμυχη επιθυμία των ανθρώπων να υπάρχουν υπερόντα, τα οποία θα συνδύαζαν ετερόκλητες φυσικές δυνάμεις. Τα όντα αυτά θα μπορούσαν να υπερβούν τα συνήθη μέτρα, ώστε να προβούν σε έργα δύσκολα ή ακατόρθωτα για τον άνθρωπο. Παρά ταύτα ο ανθρωποκεντρισμός του κλασσικού πνεύματος τα έφερε συχνότατα αντιμέτωπα με την τίση, η οποία, προσωποποιούμενη συχνά στο πρόσωπο κάποιου μυθικού ήρωα, όπως ο Ηρακλής, ο Οιδίπους ή ο Βελλερεφόντης στις περιπτώσεις του λέοντα της Νεμέας, της Σφίγγας και της Χίμαιρας, οδηγούσε στην εξαφάνιση τα όντα που ξεπερνούσαν τα φυσικά μέτρα. Αυτός είναι ο κανόνας στην ελληνική μυθολογία, αλλά εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι εξαιρέσεις του.

Οι Κένταυροι ήταν πλάσματα ανθρωπόμορφα, με ανθρώπινο το άνω τμήμα του κορμού και την κεφαλή τους, ενώ ο υπόλοιπος κορμός ήταν αλογίσιος. Μια μερίδα τους, στην οποία ανήκε και ο περίφημος Χείρων, διακρίνετο για τη σοφία, τη δικαιοσύνη και την καλοκαγαθία. Ο Χείρων υπήρξε δάσκαλος του Ασκληπιού, των Διοσκούρων, του Ιάσονα και του Αχιλλέα. Ο Μακιαβέλι, ο σπουδαίος στοχαστής της Αναγέννησης, πολλούς αιώνες αργότερα παραβάλλει τον ηγεμόνα με τον Κένταυρο, ένα πλάσμα δηλαδή που συνδυάζει την ανθρώπινη φύ­ση με τη ζωική. Στόχος του Μακιαβέλι δεν είναι η ολοκληρωτική και απόλυτη άρνηση των ανθρώπινων χαρακτηριστικών, αλλά ο συν­δυασμός ανθρώπινων αισθημάτων και ζωικής ορμής. Η δυνατότητα για το πέρασμα από τη μια φύση στην άλλη, όποτε αυτό είναι απα­ραίτητο. Και φυσικά η μορφή του Κενταύρου συνδύαζε με ιδανικό τρόπο τις δύο αυτές φύσεις καθώς τις ήλεγχε, χωρίς η μια να υπερ­τερεί της άλλης, αν και η λογική, μέσω της οποίας ασκείται αυτός ο έλεγχος, ανήκει στην ανθρώπινη φύση. Αποκαλυπτικότατο είναι το ίδιο το χωρίο του Μακιαβέλι: Πρέπει λοιπόν να γνωρίζετε ότι υπάρχουν δύο τρόποι να πολεμήσει κανείς: ο ένας με τους νόμους, ο άλλος με τη δύναμη. Ο πρώτος ταιριάζει στους ανθρώπους, ο δεύτερος στα θηρία. Επειδή όμως πολλές φορές δεν αρκεί ο πρώτος, προστρέχουμε κατ’ ανάγκη στον δεύτερο. Γι’ αυτό ένας ηγεμόνας χρειάζεται απαραιτήτως να ξέρει καλά και να χρησιμοποιεί τα τεχνάσματα και του θηρίου και του ανθρώπου. Αυτό το έχουν διδάξει στους ηγεμόνες οι αρχαίοι συγ­γραφείς με παραβολές. Γράφουν αυτοί πως ο Αχιλλέας, και πολλοί άλλοι από εκείνους τους παλιούς ηγεμόνες, παραδόθηκαν προς ανατρο­φή στον Κένταυρο Χείρωνα, που τους διαπαιδαγώγησε με τη δική του διδασκαλία. Τούτο, το να έχεις δηλαδή για διδάσκαλο έναν μισό ζώο και μισό άνθρωπο, έχει το νόημα ότι ένας ηγεμόνας χρειάζεται να γνω­ρίζει να χρησιμοποιεί και τη μια και την άλλη φύση. Και η μια χωρίς την άλλη δεν μπορεί να αντέξει για πολύ. Ένας ηγεμόνας, λοιπόν, όντας· αναγκασμένος να γνωρίζει καλά να συμπεριφέρεται σαν θηρίο, πρέπει απ’ αυτά να προτιμήσει την αλεπού και το λιοντάρι. Γιατί το μεν λιοντάρι δεν γλιτώνει από τις παγίδες, η δε αλεπού από τους λύ­κους. Οφείλει, συνεπώς, να είναι αλεπού για να ξεχωρίζει τις παγίδες και λιοντάρι για να τρομάζει τους λύκους. Όσοι περιορίζονται μόνο στο λιοντάρι δεν καταλαβαίνουν από πολιτική. Ο Μακιαβέλι αντιλαμβά­νεται τη σκοπιμότητα ύπαρξης των υβριδικών όντων: συνδυάζοντας ετερόκλητα χαρακτηριστικά επιτρέπουν την υπέρβαση της ελλειμ­ματικής ανθρώπινης φύσης και την καθυπόταξη της φύσης και της τύχης, παραγόντων δύσκολα ελέγξιμων από τον άνθρωπο.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Χίμαιρα:  Le Studio Marlot & Chopard, Paris. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Χίμαιρα: Le Studio Marlot & Chopard, Paris. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Τον όρο χίμαιρα έχει δανειστεί η σύγχρονη βιολογία, η οποία τον χρησιμοποιεί για να περιγράψει τεχνητά όντα, τα οποία προέρχονται από την ανάμειξη κυττάρων διαφορετικών οργανισμών. Το 1984 οι επιστήμονες, για παράδειγμα, επέτυχαν να δημιουργήσουν έναν οργα­νισμό συνδυάζοντας γενετικό υλικό από πρόβατο και κατσίκα, το geep. Όμως η πραγματική επανάσταση έμελε να επέλθει το 2003. Επιστή­μονες στο Πανεπιστήμιο της Σαγκάης συνδύασαν γενετικό υλικό αν­θρώπου και κουνελιού, παράγοντας έμβρυα του νέου είδους τα οποία άφησαν να αναπτύσσονται για μερικές ημέρες, πριν τα εξοντώσουν.

Το 2006 επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Newcastle και το King’s College του Λονδίνου επιχείρησαν και επέτυχαν να δημιουργή­σουν έναν οργανισμό που προερχόταν από ανθρώπινο σπέρμα και ωάρια αγελάδας. Το 2007 στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα παρήχθη πρόβατο, του οποίου το γενετικό υλικό σε ποσοστό 15% ήταν ανθρώπινο. Σκο­πός όλων αυτών των ερευνών ήταν η εύρεση τρόπου προμήθειας βλαστοκυττάρων για θεραπευτικούς σκοπούς και όχι η επιβίωση των νέων ειδών, τουλάχιστον προς το παρόν. Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Μεγάλη Βρεττανία, όπου η νομοθεσία επιτρέπει την δημιουργία χιμαιρών, υπό την προϋπόθεση ότι θα παραμείνουν εν ζωή για 14 το πολύ ημέρες.

Οι χίμαιρες, σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, μπορούν να λάβουν δύο βασικές μορφές: αυτές που δημιουργούνται εξαρχής με γενετικό υλικό και αυτές που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν με γενετικές ή μηχανικές παρεμβάσεις σε ανθρώπινα όντα που έχουν γεν­νηθεί με το συνήθη φυσικό τρόπο. Τα θέματα που τίθενται είναι πολ­λά και φλέγοντα. Αρχικά εάν και πότε θα μπορούμε να μιλάμε για νέο είδος. Για να απαντηθεί το ερώτημα αυτό χρειάζεται ένας σαφής ορι­σμός του ανθρώπου ως όντος. Ο ορισμός αυτός δεν είναι εύκολο να δοθεί, γιατί οι ειδοποιοί διαφορές που διαχωρίζουν τον άνθρωπο από τα άλλα θηλαστικά ποικίλλουν και καθορίζονται ανάλογα με τη σκο­πιά – θρησκευτική, φιλοσοφική ή επιστημονική. Για παράδειγμα μια χίμαιρα είναι κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού; Από τη στιγμή που το DNA της διαφέρει σημαντικά από εκείνο του ανθρώπου, είναι άνθρω­πος, συνυπολογιζομένου του γεγονότος ότι το DNA του βατράχου και του ποντικού διαφέρουν λιγότερο από 2% από εκείνο του ανθρώπου;

Σύμφωνα με την παραδοσιακή αριστοτελική και βιβλική θεώρη­ση τα είδη είναι δεδομένα και καθορισμένα. Η δαρβινική όμως θεώ­ρηση ανέδειξε τη δυναμική της εξελικτικής πορείας των ειδών. Γιατί ενοχλούν οι ανθρώπινες χίμαιρες και όχι τα μουλάρια ή τα διάφορα κατασκευασμένα είδη ορχιδέων; Το επιχείρημα ότι οι χίμαιρες είναι αφύσικες άρχεται συνήθως από θεολογικές προκείμενες. Όπως σωστά είχε επισημάνει ο Βρεττανός φιλόσοφος John Stuart Mill, κάθε προ­σπάθεια του ανθρώπου να εξελιχθεί και να βελτιωθεί, ανέκαθεν ετί­θετο υπό την κριτική ότι παραβίαζε τη δεδομένη από το Υπέρτατο Όν φυσική τάξη. Αλλά στο σημείο αυτό η απάντηση μπορεί να δοθεί από τη στωική φιλοσοφία, την οποία προσάρμοσε στο χριστιανικό δόγμα ο Ιερός Αυγουστίνος τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Σύμφωνα με τη χρι­στιανική εκδοχή της αρχής των σπερματικών λόγων ο Θεός δημιούρ­γησε τα πάντα, αλλά η δημιουργία Του εκδηλώνεται διαδοχικά μέσα στο χρόνο και όχι αυτοστιγμεί. Άρα και οι χίμαιρες θα μπορούσαν τοιουτοτρόπως να ενταχθούν στο θεϊκό σχέδιο. Ο σύγχρονος μας Gary Comstock έχει ισχυριστεί ότι ο Θεός δεν θα έπρεπε να εκπλήσσεται από την τάση των ανθρώπων να πειραματίζονται με τον σκληρό πυ­ρήνα της ζωής και της δημιουργίας, από τη στιγμή που οι άνθρωποι είναι κατ’ εικόνα και ομοίωσή Του. Δεδομένου δε του ότι καθετί αφύ­σικο δεν είναι κατ’ ανάγκη ηθικά επιλήψιμο ή κακό, όπως τα δηλη­τηριώδη φυτοφάρμακα, δεν μπορεί να θεμελιωθεί η αρνητική στάση απέναντι στις χίμαιρες σε τέτοιου είδους επιχειρήματα, παρότι έχουν διατυπωθεί αρκετά. Επίσης, παρότι ο Thomson κατά τη δεκαετία του 1990 υποστήριξε ότι είναι δυνατόν από μια περιγραφική πρόταση όπως «οι χίμαιρες είναι αφύσικες» να εξαχθούν προτάσεις, όπως «δεν πρέπει να δημιουργηθούν χίμαιρες», οι φιλοσοφικές ενστάσεις, για το αν όντως αυτό είναι λογικό, εξακολουθούν να είναι τόσο ισχυ­ρές όσο και όταν διατυπώθηκαν από το σπουδαίο Σκώτο φιλόσοφο David Hume κατά το 18ο αιώνα.

Οι Baylis και Robert πριν από λίγα χρόνια ισχυρίστηκαν ότι η αρνητική στάση απέναντι στις χίμαιρες μπορεί να προέρχεται από την αμηχανία της κοινής γνώμης απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και από το φόβο για τα ζητήματα που θα προκύψουν από την παρουσία τους. Ο κόσμος μας είναι ανθρωποκεντρικός και δεν μπορεί εύκολα να δεχθεί μια τόσο συγκλονιστική αλλαγή, παρότι αρκετοί άνθρωποι είναι πρόθυμοι να αναγνωρίσουν ηθική υπόσταση ανάλογη της ανθρώπινης σε άλλα όντα, όπως τα ζώα.

Βασικό θέμα, το οποίο χρειάζεται διασάφηση, είναι το ηθικό κα­θεστώς των χιμαιρών. Οι άνθρωποι θεωρούνται ως όντα τα οποία δικαιούνται να απολαμβάνουν δικαιώματα και να θεωρούνται ως ηθι­κά γιατί διαθέτουν κάποια βασικά ιδιώματα, όπως έχουν οριστεί από τη φιλοσοφία: αυτονομία, λογική, αυτοσυνειδησία, γλωσσική ικανό­τητα, κοινωνικότητα, ηθική υπευθυνότητα και προθετικότητα. Το κεφαλαιώδες ερώτημα που τίθεται είναι σε τι βαθμό περιμένουμε να πληρούνται αυτά τα ιδιώματα, ώστε μία χίμαιρα να θεωρηθεί ότι πρέπει να απολαμβάνει δικαιώματα και ηθική υπόσταση ανάλογη του ανθρώ­που. Από την άλλη δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι μεμονωμένα άτομα και ολόκληρες ομάδες ανθρώπων, όπως τα νήπια και τα παιδιά, δεν δια­κρίνονται για την πλήρη ανάπτυξη όλων αυτών των ιδιωμάτων.

Ο ορισμός του προσώπου δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αλλά ακόμα και αν, εξαιτίας του ανθρώπινου γονιδιώματος, δύνανται να αναπτυχθούν αν­θρώπινα ιδιώματα και αξιοπρέπεια σε όντα που έχουν και ζωική φύση, εγείρεται το ερώτημα αν οι ανθρώπινες ικανότητες μπορούν να ανα­πτυχθούν και να εκδηλωθούν σε σώμα μη ανθρώπινο. Το κατά πόσο δηλαδή ένα μη αμιγώς ανθρώπινο σώμα μπορεί να υποστηρίξει ανθρώ­πινες λειτουργίες και διαθέσεις. Στην περίπτωση βέβαια αυτή θα μπο­ρούσε κάποιος να αντιτάξει τις περιπτώσεις ανθρώπων στους οποίους έχουν μεταμοσχευτεί καρδιές χοίρων ή έχουν δεχθεί τεχνητά προσθε­τικά μέλη χωρίς να έχουν χάσει την ανθρωπιά τους. Όμως επειδή και στους ανθρώπους δεν εμφανίζεται η ανθρωπιά τους στον ίδιο βαθμό, ποιος θα θέσει το όριο για τις χίμαιρες; Όπως σωστά είχε επισημάνει από τη δεκαετία του 1970 ο Regan κανείς δεν μπορεί να μας πει πόσο ανθρώπινο υλικό χρειάζεται για να είναι και να νιώσει κάποιος άνθρωπος. Και βέβαια παραμένει αναπάντητο το ερώτημα του Norm Fost για το τι θα κάνουμε εάν μια χίμαιρα με ανθρώπινη αυτοσυνει­δησία θέλει να ξεφύγει από το ζωικό της σώμα.

Επειδή το επίμαχο ζήτημα είναι διεπιστημονικό, είναι πολύτιμη η συμβολή όλων των εμπλεκομένων επιστημονικών κλάδων. Θεωρώ όμως πως ουσιαστικές απαντήσεις δεν μπορεί να δώσει η επιστήμη, καθώς το ζήτημα δεν είναι ούτε ποσοτικό, ούτε καν ποιοτικό, όπως φάνηκε από την αδρομερή παρουσίαση των παραπάνω επιχειρημάτων και θεωρήσεων. Η απάντηση μπορεί να προέλθει από τη φιλοσοφία, η οποία υπερβαίνει τα στενά πλαίσια κάθε επιστήμης και αγγίζει το καθολικό. Αυτό που χρειάζεται είναι η φιλοσοφία να επαναπροσεγγίσει τον άνθρωπο. Η επιστημονική εξέλιξη δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανακοπεί. Η έρευνα για την προαγωγή της γνώσης δεν μπορεί να υπόκειται σε οποιοδήποτε περιορισμό, καθώς, πέραν των άλλων επι­χειρημάτων, αντίκειται στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Εκεί που χρειά­ζεται να δοθούν απαντήσεις είναι στο θέμα των εφαρμογών της έρευνας, οι οποίες δεν μπορούν να αφεθούν στη βούληση του καθενός, αφού οι συνέπειες του αγγίζουν όλους.

 

Βιβλιογραφία


  • Comstock, C, 2000, Vexing Nature? On the Ethical Case against Agricultural Biotechnology, Boston: Kluwer Academic Publishers.
  • DeGrazia, D., 2007, «Human-Animal Chimeras: Human Dignity, Moral Sta­tus, and Species Prejudice», Metaphilosophy, 38(2-3): 309-329.
  • Fehilly, C, Willadsen, S., and Tucker, E., 1984, «Interspecific Chimaerism between Sheep and Coat», Nature, 307 (February 16): 634-636.
  • Foet, N., 2006, «The Great Stem Cell Debate: Where Are We Now? Cloning, Chimeras, and Cash», Wisconsin Medical Journal, 105(4): 16-17.
  • Harman, E., 2003, «The Potentiality Problem», Philosophical Studies, 114: 173-198.
  • Johnston, J., and Eliot, C, 2003, «Chimeras and ΄΄Human Dignity΄΄», The American Journal of Bioethics, 3(3): W6-W8.
  • Karpowicz, P., Cohen, C, and van der Kooy, D., 2004, «Is It Ethical to Tran­splant Human Stem Cells into Nonhuman Embryos» Nature Medicine, 10(4): 331-335.
  • Karpowicz, I’., 2005, «Developing lluman-Nonhuuian Chimeras in Human Stem Cell Research: Ethical Issues and Boundaries» Kennedy Institute of Ethics Journal, 15(2): 107-134.
  • Mill. J. S., 1958 [1847], «Nature», in J. S. Mill (ed.), Nature and Utility of Religion, The Liberal Arts Press, New York: 3-44.
  • Regan, T., 1978, «Fox’s Critique of Animal Liberation», Ethics, 88: 126-133.
  • Robert, J., and Baylis, F., 2003, «Crossing Species Boundaries», The Ameri­can Journal of Bioethics, 3(3): 1-13.
  • Streiffer, R., 2009, «Chimeras, human/non human», SEP (21/5/2009).
  • VanDeVeer, D., 1979, «Interspecific Justice», Inquiry, 22: 55-79.

 

Γεώργιος Στείρης

Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση,

Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή,

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 

«Οι Χίμαιρες στον μύθο και στον 21ο αιώνα, από τον Homo Sapiens στον Homo Cyborg», Ελληνική Εταιρεία Ηθικής, «Άνθρωπος και Τεχνολογία, η Παγκόσμια Πολιτική και Οικονομική Κρίση», Δήμος Κάτω Πολεμιδιών, Λεμεσός, 2011.


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ελεύθερο Βήμα Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Chimera, Homo Cyborg, Homo Sapiens, Άρθρα, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιολογία, Γεώργιος Στείρης, Ελεύθερο Βήμα, Ελληνική Εταιρεία Ηθικής, Ηθική, Μυθολογία, Πολιτισμός, Χίμαιρα Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας

Η Θεσμοθέτηση των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας


 

Οι Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας υπήρξαν η φυσική συνέχεια της γεωργικής σχολής που οικοδομήθηκε από τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια κατά το 1829-1830, με τη συνδρομή του φιλέλληνα Ελβετού  Εϋνάρδου. Το όραμα του κυβερνήτη για τη λειτουργία της γεωργικής σχολής διατηρήθηκε για πενήντα έτη. Η έλλειψη υλικών μέσων δυσχέραινε τη λειτουργία της και μετατράπηκε σε γεωργικό σταθμό, ενώ στη συνέχεια παραχωρήθηκε η έκταση στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και ιδρύθηκε η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας. Τα επιστημονικά ρεύματα της εποχής στην Ευρώπη επηρέασαν και τις σωφρονιστικές τοποθετήσεις των εκπροσώπων του ελληνικού συστήματος δικαίου. Για πρώτη φορά η φράση «κοινωνική άμυνα» άγγιζε το σωφρονιστικό σύστημα στην Ελλάδα.

Η έλευση του φιλελεύθερου ποινικού δικαίου στον βαυαρικό κώδικα, που διέκοψε οριστικά το αμετάβλητο των ποινών, και στη συνέχεια η γαλλική αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα το 1932, ανέδειξαν εκπροσώπους σωφρονιστικών συστημάτων όπως τον Charles Lukas στη Γαλλία και τον Ducpitiaux στο Βέλγιο [1], οι οποίοι μύησαν Έλληνες, εκπροσώπους του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος.

Στον σωφρονιστικό ορίζοντα εκδηλωνόταν το ενδιαφέρον για τη βελτίωση του ποινικού νόμου, με σκοπό την επίτευξη μιας δικαιοσύνης περισσότερο αποτελεσματικής, περισσότερο γενναιόδωρης και περισσότερο ηθικοπλαστικής. Συγκεκριμένα στον ορίζοντα διαφαινόταν η ηθικοποίηση του εγκληματία, κάτι που θα το πραγματοποιούσε η εργασία των κρατουμένων. Η διδασκαλία των αγροτοκτηνοτροφικών και βιοτεχνικών εργασιών σε κρατουμένους θα τους απέδιδε βιοποριστικό επάγγελμα και ηθική βελτίωση.

Ακολούθως, ο Αναμορφωτής, ο Σωφρονιστής, ο επιστήμονας Κοινωνιολόγος και προπάντων Ανθρωπιστής Παναγιώτης Σκουριώτης ανέλαβε από την ελληνική πολιτεία στις 14 Φεβρουαρίου 1925 με προεδρικό διάταγμα να ιδρύσει και να παγιώσει τις Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας στον νομό Αργολίδας, τέσσερα χιλιόμετρα από την πόλη του Ναυπλίου, με συνολική έκταση 790 στρέμματα, εκ των οποίων καλλιεργήσιμα ήταν μόνο τα 100.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Τίρυνθα, Αγροτικές φυλακές, από καρτ ποστάλ εποχής.

Τίρυνθα, Αγροτικές φυλακές, από καρτ ποστάλ εποχής.

 

Το έργο του πρώτου διευθυντή των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας ήταν δύσκολο και, για πολλούς, ακατόρθωτο. Οι πρώτοι 67 εργαζόμενοι κρατούμενοι το 1925, οι 166 εργαζόμενοι κρατούμενοι το 1927 και οι 494 εργαζόμενοι κρατούμενοι το 1931 επιδόθηκαν στη βελτίωση του εδάφους, μετατρέποντάς το από άγονο σε καλλιεργήσιμο, καθώς και στη βελτίωση του υδροφόρου ορίζοντα.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Έκθεσις... Αλεξ. Κουλάτσου

Έκθεσις… Αλεξ. Κουλάτσου

Συνάμα με την εργασία των κρατουμένων, υπήρξε φιλότιμη και αξιόλογη η εργασία του προσωπικού των φυλακών. Οι υπάλληλοι εργάστηκαν σαν να ήταν δική τους περιουσία, «προστάτευαν τα ζώα και τις καλλιέργειες από τσακάλια της περιοχής, παρακολουθούσαν τους εργαζόμενους κρατουμένους και τους φρόντιζαν καθόσον η περιοχή μαστιζόταν από ελονοσία» (ελεύθερη απόδοση στη δημοτική αποσπάσματος έκθεσης του διευθυντή Αλεξ. Κουλάτσου, 1932). Αμέριστη ήταν η συμπαράσταση από την πολιτεία. Η αεροπορική άμυνα βοήθησε κι αυτή με τη σειρά της στην εκχέρσωση θάμνων και ελών που αποτελούσαν εστίες μόλυνσης. Επί της βασιλείας του Όθωνα, Βαυαροί ανέλαβαν να γίνουν άμεσα αποστραγγιστικά έργα σε μεγάλη βαλτώδη περιοχή όπου διέμεναν εργαζόμενοι κρατούμενοι, για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησής τους.

Η μορφολογία της περιοχής εξυγιάνθηκε, και η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας το 1931 έφτασε να περιλαμβάνει 1.250 στρέμματα, από τα οποία τα 1.000 ήταν καλλιεργήσιμα. Οι ποικιλίες των καλλιεργειών τα πρώτα έτη λειτουργίας της αγροτικής φυλακής ήταν σιτηρά (κριθάρι, βρώμη, σανά, άχυρα, αραβόσιτος), κηπευτικά (τομάτες, σπανάκι, αντίδια, μελιτζάνες, μπάμιες, κρεμμύδια, πατάτες, αγκινάρες), όσπρια (κουκιά, ρεβίθια), αμπέλια και μέλι.

Η κτηνοτροφία ξεκίνησε ουσιαστικά το τρίτο έτος της λειτουργίας της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας – συγκεκριμένα, όταν διαπιστώθηκε ότι θα ήταν πολύ αποδοτική για τη φυλακή η πώληση των ζώων (σε ιδιώτες και κυρίως σε δημόσιους υπαλλήλους) και παράλληλα η παραγωγή γάλακτος. Το 1929 το ποίμνιο περιλάμβανε περί τα 500 πρόβατα και το 1927 το βουστάσιο περιλάμβανε 12 αγελάδες και 2 ταύρους, ενώ το χοιροστάσιο, 72 χοίρους. Η κτηνοτροφία αποτελούσε και μέρος των προϊόντων παρασκευής του συσσιτίου των κρατουμένων (από την ετήσια έκθεση του διευθυντή Παν. Σκουριώτη).

Η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας κληρονόμησε και το ιπποστάσιο με 6 ίππους του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας. Με την πάροδο των ετών αυξήθηκαν οι ίπποι, που χρησιμοποιούνταν ως μεταφορικό μέσο στις καθημερινές εργασίες.

Οι καθημερινές ανάγκες των κρατουμένων ανέπτυξαν και τις ανάλογες τέχνες εντός της φυλακής. Η επιπλοποιία και η ξυλουργία ήταν από τις κύριες δραστηριότητες των κρατουμένων. Κατασκεύαζαν κι επισκεύαζαν έπιπλα για τη φυλακή, αλλά και για ιδιώτες. Ανάλογη ήταν και η δραστηριότητα στο σιδηρουργείο. Τα έσοδα αναλογούσαν στο ημερομίσθιο της εποχής και ήταν έσοδα της φυλακής.

Οι ανάγκες των κρατουμένων για ένδυση και υπόδηση ανέπτυξαν εντός της φυλακής τις τέχνες του ράφτη, του βαλιτσοποιού και του υποδηματοποιού. Συγκεκριμένα, το 1931 κατασκευάζονταν υποδήματα ανδρών, γυναικών και παιδιών, για πελάτες εκτός φυλακής. Η αγγειοπλαστική και η κεραμοποιία αναπτύχθηκαν καθαρά για τον καλλωπισμό των κήπων, αλλά και των στεγών της φυλακής. Η καλαθοποιία, ως ενασχόληση, κέρδισε το ενδιαφέρον πολλών κρατουμένων, καθόσον τα κέρδη που αποκόμιζαν εκείνη την εποχή όσοι ασκούσαν το επάγγελμα του καλαθοποιού ήταν αρκετά για το ξεκίνημά τους εκτός φυλακής, χωρίς να απαιτείται ουσιαστικό κεφάλαιο.

Τα σημαντικότερα όμως βήματα στη βιοτεχνία έγιναν το 1932. Η σκέψη να παρασκευάζουν οι κρατούμενοι τον άρτο και το τυρί για το συσσίτιό τους εδραίωσε στην Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας τη βιοτεχνία που, μέχρι και σήμερα, της αποδίδει τα μεγαλύτερα έσοδα.

Τα έσοδα της αγροτικής φυλακής, από τα πρώτα έτη της ίδρυσής της, ήταν τέτοια που διαφαινόταν ότι ως παραγωγική μονάδα, και με μια ορθή οικονομική διαχείριση, θα απέδιδε κέρδη. Ο συνδυασμός ανάμεσα στις πωλήσεις των προϊόντων και στο εργατικό δυναμικό των κρατουμένων εδραίωνε τα προϊόντα στην τοπική αγορά.

 

Η διαχρονική σημασία της εργασίας των κρατουμένων

 

Η κυριότερη απαίτηση για να πετύχει η εδραίωση του θεσμού των αγροτικών φυλακών ήταν η γνώση της προσωπικότητας του εγκληματία. Αυτό συνίστατο στην προαγωγή της εξατομίκευσης και στην καθημερινή ενασχόληση του διευθυντή των φυλακών, του ιερέα/δασκάλου και του προσωπικού της φύλαξης με την προσωπικότητα του εγκληματία.

Η επιλογή της εργασίας του εγκλείστου καθοριζόταν από τις συνθήκες τέλεσης του εγκλήματος, αλλά και από την κοινωνική, οικογενειακή και οικονομική του κατάσταση πριν διαπράξει το έγκλημα. Λόγω της αγροτικής ελληνικής οικονομίας της εποχής (1930), οι κρατούμενοι είχαν ήδη εμπειρία στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Η προσαρμογή του κρατουμένου στην αγροτική φυλακή ήταν τριπλή, φυσική, επαγγελματική και διανοητική. Η ανάθεση εργασίας μετέτρεπε και τον πιο εσωστρεφή, οκνηρό και φοβισμένο κρατούμενο σε εργατικό, φίλεργο άνθρωπο, με όνειρα για τη ζωή του. Η επαφή του με τη φύση και τα ζώα απέκρουε κάθε ψυχογενή πάθηση, καθώς και τη μονοτονία του μυαλού που χαρακτηρίζει κάθε έγκλειστο.

Ο ρόλος του προσωπικού της Τίρυνθας ήταν η κοινωνική άμυνα της ελληνικής κοινωνίας απέναντι στους εγκλείστους των αγροτικών φυλακών. Το προσωπικό της εποχής είχε εμπειρία στις γεωργικές και κτηνοτροφικές εργασίες, καθόσον ο πρωτογενής τομέας ήταν η βασική ασχολία των κατοίκων της Αργολίδας. Την εμπειρία του τη μετέδιδε και στους κρατουμένους, τους νουθετούσε και ανέφερε κάθε δραστηριότητά τους στον διευθυντή των φυλακών, κάτι που αποτυπωνόταν καθημερινά στο ημερολόγιο της φυλακής. Το προσωπικό της φύλαξης εργαζόταν επί εικοσιτετραώρου βάσεως.

Η τροποποίηση του νόμου Περί φυλακών στις 28 Σεπτεμβρίου 1925 μετέτρεψε την εργασία των κρατουμένων σε υποχρεωτική. «Η εργασία είναι το έτερον στοιχείο αποτίσεως ποινής». Ο κατάδικος δεν είχε τη δυνατότητα να αρνηθεί την εργασία, η οποία απέβλεπε στην υγιεινή και ηθική βελτίωση, στην επαγγελματική μόρφωση και στην οικονομική του υποστήριξη (έκθεση του διευθυντή των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας Αλεξ. Κουλάτσου, 1932).

Συμπερασματικά, από τα πρώτα έτη της λειτουργίας της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας ο σκοπός της ίδρυσής της είχε επιτευχθεί. Η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας περιλαμβάνει πια καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις και βιοτεχνικές μονάδες που συντηρούνται από την εργασία των κρατουμένων. Η ελληνική και κυρίως η τοπική κοινωνία μόνο κέρδος είχε από τη θεσμοθέτησή της. Η κοινωνικοποίηση των κρατουμένων και η ηθικοποίηση του εγκληματία μέσω της εργασίας έδωσε την απάντηση σε πολλά μοντέλα αντεγκληματικής πολιτικής που εφαρμόστηκαν την ίδια περίοδο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο πρωτογενής τομέας, στον οποίο στηρίχθηκε όλη η οικονομία της εποχής, συντήρησε για πολλές δεκαετίες την αυτάρκεια της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας, και αυτή με τη σειρά της επέφερε μόνο κέρδη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, υλικά και κυρίως ηθικά. Η κοινωνική άμυνα της πολιτείας, που μαστιζόταν από τη φτώχεια και τις αρρώστιες, απέναντι στα εγκλήματα ήταν η πρωτοποριακή στρατηγική της υγιούς επανένταξης των ατόμων με παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, που θα είχαν επιλύσει τα βιοποριστικά τους προβλήματα.

 

Αναδρομή ανάμεσα στις δεκαετίες

 

Το 1952 ο διευθυντής των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας Καλογερόπουλος Σπυρίδωνας επισημαίνει την αναγκαιότητα της ανασύστασης της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας. Τονίζει ότι οι συνέπειες του πολέμου, της εχθρικής κατοχής και του Εμφυλίου διέκοψαν κάθε δημιουργική εργασία και ότι επήλθαν πολλές φθορές στις εγκαταστάσεις της φυλακής, ενώ επαινεί το προσωπικό αναφέροντας ότι, πέρα από τις συμβατικές υποχρεώσεις του, ασχολείται και με την παραγωγική ανασύσταση της φυλακής. Η μέριμνα από την πολιτεία ήταν άμεση. Η έκθεση του Γεωργικού Επιθεωρητή των Φυλακών δίνει και το εισιτήριο για την οικονομική ενίσχυση της φυλακής, τονίζοντας ότι «οι φυλακές της Τίρυνθας είναι η δεύτερη Αγροτική Φυλακή του Κράτους η οποία όχι μόνο πραγματοποιούσε σημαντικά κέρδη, αλλά ήταν πρότυπο στην εργασία και στα κέρδη» (σύμφωνα με όσα έγραψε ο Γενικός Διευθυντής κ. Τριανταφυλλίδης στον Γεωργικό Επιθεωρητή).

Αξιόλογη μεταρρύθμιση στο σωφρονιστικό σύστημα της εποχής ήταν η καθιέρωση των «επί λόγω τιμής εργαζομένων» με την υπ’ αριθ. 10339/25-2-1955, άρθρο 2, Διαταγή του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Περί Οργανώσεως Ανοικτών Σωφρονιστικών Καταστημάτων». Για να ενταχθεί ένας κρατούμενος στην ομάδα των «επί λόγω τιμής», έπρεπε να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Να είναι εργαζόμενος κρατούμενος χωρίς διαρκή και άμεση επίβλεψη, β) να είναι κρατούμενος με έως δύο ποινές φυλάκισης ή πρόσκαιρης κάθειρξης ή να έχει εκτίσει το ¼ της ποινής του μέχρι 12 έτη κάθειρξης, γ) να μην έχει ροπή προς το έγκλημα, σύμφωνα με ιατρική ψυχολογική και κοινωνική εξέταση, και δ) να επιδεικνύει καλή διαγωγή. Παράλληλα, θεσμοθετήθηκε η σύσταση επιτροπής, απαρτιζόμενης από τον διευθυντή, τον γεωπόνο, τον ιερέα και τον ιατρό της φυλακής, που θα επέβλεπε τις εργασίες των κρατουμένων οι οποίοι θα έδιναν υπόσχεση λόγου τιμής απέναντι στους υπαλλήλους και στους υπόλοιπους κρατουμένους.

Ακολούθως, από το 1960 οι τεχνικές εργασίες στην Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας για την εύρυθμη λειτουργία της, άνθησαν. Επικεντρώθηκαν στην ύδρευση και στην κατασκευή γεωτρήσεων. Στη στήλη «Τεχνικές Εργασίες» της εφημερίδας Νέα Πορεία του Νομού Αργολίδας, αναφέρθηκε στις 5 Αυγούστου 1962 η ίδρυση υδατόπυργου με αλεξικέραυνο στην Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας.

Σημαντικό ήταν το γεγονός ότι ο διευθυντής της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας κ. Δερμιτζάκης αναφέρει στις 21-10-1960 το ξεκίνημα των εργασιών ανέγερσης κατοικιών για τη στέγαση των υπαλλήλων με τις οικογένειές τους, λαμβάνοντας υπόψη του την ανάγκη στέγασης «των υπαλλήλων με οικογένεια που διαμένουν σε ανθυγιεινά οικήματα, καθώς και των άλλων οι οποίοι στερούνται κατοικία» (ελεύθερη απόδοση στη δημοτική).

Η μελέτη του γεωργικού απολογισμού μάς δηλώνει ότι τα φυτώρια των δένδρων, ειδικά δε των εσπεριδοειδών, μονοπωλούσαν το ενδιαφέρον της εποχής. Σε γενικές γραμμές η εκμάθηση τεχνών στους κρατουμένους παρέμεινε η ίδια (καλαθοπλεκτική, αρτοποιία, ξυλουργία, ραπτική, σιδηρουργία, υποδηματοποιία, τυροκομία) και τη δεκαετία του ’60. Η γεωργία και η κτηνοτροφία εκσυγχρονίστηκαν με μηχανές (χειράμαξες, χειροκίνητες αντλίες, χορτοκοπτική μηχανή, αμελκτική μηχανή). Η προμήθεια αυτοκινήτου για τη μεταφορά προϊόντων στην Αθήνα ήταν το μέσο «για την επίτευξη καλύτερων τιμών» (γεωργικός απολογισμός του 1960, προϊστάμενος Γεωργικής Υπηρεσίας Αθανάσιος Σκαρτσίλας.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας απασχόλησε τον πανελλαδικό Tύπο. Σε ανάλυση που έκανε σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα Βραδυνή (22-9-1976, αριθμός φύλλου 18.193), ο διευθυντής των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας Γεώργιος Καρπούζος ανέφερε ότι ο σωφρονισμός του κρατουμένου διαβαθμίζεται σε τρεις τάξεις. Η πρώτη τάξη ήταν η περίοδος της παρατήρησης του κρατουμένου και διαρκούσε το πολύ έως έξι μήνες. Σε αυτή πραγματοποιούνταν έρευνα της σωματικής και ψυχικής υγείας του κρατουμένου, του προηγούμενου βίου του και των επαγγελματικών του κλίσεων. Στη δεύτερη τάξη το Συμβούλιο του καταστήματος διενεργούσε τοποθέτηση ύστερα από βαθύτερη εκτίμηση της εν γένει διαγωγής του κρατουμένου και, όταν αυξανόταν προοδευτικά η εμπιστοσύνη προς αυτόν, έδινε έγκριση ώστε να τοποθετηθεί ο κρατούμενος στην ομάδα των «επί λόγω τιμής», όπου εργαζόταν στους αγρούς χωρίς επίβλεψη. Ακολούθως, στην τρίτη τάξη ο κρατούμενος μεταφερόταν στο ανοιχτό σωφρονιστικό κατάστημα, όπου δεν φρουρείτο. Σε αυτό οι κρατούμενοι απολάμβαναν ανέσεις και ελευθερία, ενώ οι υπάλληλοι ενεργούσαν για την επανένταξή τους στην κοινωνία. Σημειωτέον είναι ότι, σύμφωνα με το δημοσίευμα, πολλοί κρατούμενοι αυτής της τάξης εργάζονταν τα πρωινά σε ιδιωτικές εργασίες και επέστρεφαν το απόγευμα χωρίς συνοδεία.

Σε έτερο δημοσίευμα (εφημερίδα Βραδυνή, 23-9-1976, αριθμός φύλλου 18.194) ο διευθυντής των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας ανέλυσε τα αποτελέσματα του έργου των υπαλλήλων της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας στον σωφρονισμό των κρατουμένων, τονίζοντας ότι οι κρατούμενοι που αποφυλακίσθηκαν την πενταετία 1970-1975 αποκαταστάθηκαν πλήρως κοινωνικά, ενώ παρεξέκλινε από αυτούς μόνο το 5%.

Από τους γεωργικούς απολογισμούς των ετών από το 1973 έως και το 1975 (γεωργικοί απολογισμοί προϊσταμένου Γεωργικής Υπηρεσίας Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας Δημητρίου Μπόλη) προκύπτει ότι οι γεωργικές καλλιέργειες και οι κτηνοτροφικές δραστηριότητες απέδιδαν τα μέγιστα στη φυλακή. Τούτο διαφαίνεται και στον τοπικό Τύπο, στην εφημερίδα Αργολικά Νέα (29-5-1975, αριθμός φύλλου 266), όπου αναφέρεται ότι, λόγω των αποδόσεων (ποιοτικών και ποσοτικών) των εσπεριδοειδών (πορτοκαλιών) που καλλιεργούνταν στην Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας, οι ντόπιοι έμποροι είχαν υποστεί οικονομική ζημιά. Τα πορτοκάλια της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας ήταν ανάρπαστα και πρώτα στη ζήτηση για τις εξαγωγές, σύμφωνα με το δημοσίευμα.

Ακολούθως, οι τοπικοί παράγοντες της εποχής αντιλαμβάνονταν ότι η Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας αποτελούσε την Εδέμ της Αργολίδας και επιδίωκαν να πείσουν την κοινή γνώμη προκειμένου να μετατραπεί σε Γεωπονική Σχολή (Αργολικά Νέα, 16-9-1976, αριθμός φύλλου 295).

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Άνθρωποι, ζώα, δέντρα και κτίρια της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας, όπως απεικονίζονται σε σπάνιο φωτογραφικό υλικό της δεκαετίας του 1950 (ιστορικό αρχείο Α.Φ. Τίρυνθας)

Άνθρωποι, ζώα, δέντρα και κτίρια της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας, όπως απεικονίζονται σε σπάνιο φωτογραφικό υλικό της δεκαετίας του 1950 (ιστορικό αρχείο Α.Φ. Τίρυνθας)

 

Οι επόμενες δεκαετίες, δυστυχώς, με βάση τους γεωργικούς προϋπολογισμούς και απολογισμούς, έδειξαν μια παραγωγική στατικότητα, μια επαναληπτικότητα σε ό,τι αφορά τις γεωργικές καλλιέργειες και κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Για πρώτη φορά οι πωλήσεις στα ζώα παρουσίασαν καθοδική πορεία, ενώ δεν έγινε καμία ουσιαστική μελέτη που να αφορά τις καλλιέργειες. Θεωρητικά αποτυπωνόταν ότι οι εισπράξεις από εσπεριδοειδή μειώνονταν, αλλά δεν πάρθηκε καμία ριζική απόφαση που θα είχε μακρόπνοο αποτέλεσμα.

Για πρώτη φορά το αντικείμενο της εργασίας των κρατουμένων διαχωρίζεται από το φυλακτικό προσωπικό. Υπεύθυνοι είναι πλέον οι γεωργοτεχνίτες, οι οποίοι έχουν την αρμοδιότητα να διδάξουν στους κρατουμένους τις γεωργικές, κτηνοτροφικές και τεχνικές εργασίες. Το 1985 η πολιτεία ενέταξε την Αγροτική Φυλακή Τίρυνθας σε πειράματα αρδεύσεων για τρία έτη, κάτι που βοήθησε τις καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών τα οποία χρησιμοποιούνταν για εσωτερική κατανάλωση από τα ζώα της φυλακής.

Το 1990, με πιο συντονισμένη προσπάθεια από την πλευρά των υπαλλήλων αλλά και με την ορθή επιλογή κρατουμένων, η οικονομική και σωφρονιστική απόδοση της φυλακής είχε αξιόλογο αποτέλεσμα. Το μόνο πρόβλημα το οποίο διογκώθηκε με το πέρασμα των ετών ήταν η έλλειψη προγραμματισμού στην εκμηχάνιση των καλλιεργειών και των κτηνοτροφικών μονάδων.

Ο σωφρονιστικός και ο ποινικός έλεγχος των κρατουμένων της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας παρέμεινε σε υψηλό επίπεδο. Οι επισκέψεις σχολών (εισαγγελέων, δικαστών), συλλόγων (δικηγορικών), όπως και εκπροσώπων των σωφρονιστικών συστημάτων άλλων χωρών, καθώς και προξένων, ήταν τακτικές.

Το πέρασμα της Ελλάδας από τον πρωτογενή τομέα στον τριτογενή χωρίς μακροοικονομική μελέτη, η μεγάλη εισροή αλλοδαπών στη χώρα μας χωρίς κοινωνική και ανθρωπιστική μέριμνα και προγραμματισμό, ήταν λογικό να διαταράξουν και τη λειτουργία της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας.

Στα τέλη του 1990 το φυλετικό μωσαϊκό των κρατουμένων άλλαξε, ακολουθώντας τους μεταναστευτικούς παλμούς της κοινωνίας. Η εμπιστοσύνη και η ευκαιρία για σωφρονισμό με εργασία σε καθεστώς ημιελεύθερης διαβίωσης έπρεπε να δοθεί και σε ανθρώπους που ήταν μετανάστες στη χώρα μας. Ήταν επιτακτική η ανάγκη μεταγωγής αλλοδαπών (μετά τον ενδελεχή έλεγχο από τα Συμβούλια των κλειστών φυλακών) σε καθεστώς ημιελεύθερης διαβίωσης, έτσι ώστε να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία ομαλά, αποκτώντας σταδιακά και εργασιακό υπόβαθρο στην επανένταξή τους. Επίσης, μετά το 1995, η πολιτεία εξέτασε σταδιακά και το ενδεχόμενο να μετάγονται στις αγροτικές φυλακές και κρατούμενοι που είχαν απεξαρτηθεί πλήρως από τοξικές ουσίες και επιδίωκαν να εργασθούν.

 

Το Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Ενηλίκων Τίρυνθας ενενήντα χρόνια μετά

 

Το διώροφο νεοκλασικό διοικητήριο [2], που ήταν αρχικά η θερινή έπαυλη του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδος Ι. Καποδίστρια και στη συνέχεια γεωργική σχολή, έχει ανακαινιστεί σύμφωνα με τις υποδείξεις της αρχαιολογίας, καθόσον το αγροτικό κατάστημα κράτησης βρίσκεται σε Α΄αρχαιολογική ζώνη.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Το σπίτι του Καποδίστρια κάτω από τα τείχη της Τίρυνθας, σημερινό «Διοικητήριο» των Αγροτικών Φυλακών, λιθογραφία, 1843.

Το σπίτι του Καποδίστρια κάτω από τα τείχη της Τίρυνθας, σημερινό «Διοικητήριο» των Αγροτικών Φυλακών, λιθογραφία, 1843.

 

Το αγροτικό κατάστημα κράτησης περιλαμβάνει μόνο θαλάμους κοιτωνισμού, ενώ υφίστανται και άλλοι βοηθητικοί χώροι όπως μαγειρείο, αρτοποιείο, αίθουσα διαλέξεων, αίθουσα διδασκαλίας και βιβλιοθήκη. Το μαγειρείο και το αρτοποιείο ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. Με την εποπτεία της Αρχαιολογίας Ναυπλίου έχει πραγματοποιηθεί αναπαλαίωση και αντικατάσταση της στέγης και της κεραμοσκεπής των αποθηκών των συνεργείων. Συγκεκριμένα, στις αποθήκες αυτές φυλάσσονται τα τρόφιμα και τα παραγόμενα προϊόντα από τις γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις (κρέατα, λαχανικά, κηπευτικά κ.λπ.) που προορίζονται για την τροφοδοσία των κρατουμένων (της ενταύθα φυλακής αλλά και των κρατουμένων του Κ.Κ. Ναυπλίου και του συγκροτήματος των καταστημάτων κράτησης του Κορυδαλλού). Επίσης εκεί έχουν τοποθετηθεί και οι ψυκτικοί θάλαμοι όπου διατηρούνται τα κρέατα και τα λαχανικά μέχρι τη μεταφορά και τη διάθεσή τους. Τα συνεργεία της φυλακής στεγάζονται σε σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις και καλύπτουν τις ανάγκες συντήρησης των μηχανημάτων και της κτιριακής υποδομής της φυλακής, γενικότερα.

Οι κτηνοτροφικές μονάδες απαρτίζονται από κτίρια της άνω γραμμής και της κάτω γραμμής [3], όπου σταβλίζονται τα ζώα, καθώς και από θαλάμους μικρών διαστάσεων όπου διαμένουν οι εργαζόμενοι στις εγκαταστάσεις αυτές κρατούμενοι. Από την υπηρεσία καταβάλλονται συνεχώς προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των εν λόγω εγκαταστάσεων αλλά και ολόκληρου του κτιριακού συγκροτήματος της φυλακής γενικότερα, με στόχο τη διασφάλιση ικανοποιητικών συνθηκών διαβίωσης των φιλοξενούμενων εδώ κρατουμένων, αλλά και των υπαλλήλων.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ο δρόμος από το Ναύπλιο προς το Άργος, λίγο πριν φθάσουμε στην Τίρυνθα το 1922.

Ο δρόμος από το Ναύπλιο προς το Άργος, λίγο πριν φθάσουμε στην Τίρυνθα το 1922.

 

Το κτίριο Αγάμων διατηρήθηκε, όμως εκεί δεν διαμένουν πλέον υπάλληλοι, αλλά κρατούμενοι που ονομάζονται αγροφύλακες. Είναι υπεύθυνοι για τις γεωργικές καλλιέργειες και πολλοί από αυτούς έχουν εμπειρία και πιστοποίηση για τη χρήση των γεωργικών μηχανημάτων. Το εξωτερικό κτίριο ανακαινίστηκε διατηρώντας την ομοιομορφία και τις προδιαγραφές της αρχιτεκτονικής της περιοχής.

Αξιόλογο κτίριο είναι και οι αποθήκες των σιτηρών, όπως και ο μύλος όπου αλέθουμε τους καρπούς που παράγουμε για να σιτίζουμε τα ζώα. Οι αποθήκες αυτές ήταν το ιπποστάσιο του Ιωάννη Καποδίστρια.

Το συγκρότημα του καταστήματος και οι κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις υδροδοτούνται με πόσιμο νερό από δίκτυα. Παράλληλα λειτουργεί και άλλο δίκτυο υδροδότησης, το δε νερό προέρχεται από τις γεωτρήσεις της φυλακής. Το νερό όμως αυτό είναι μη πόσιμο και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την καθαριότητα των χώρων της φυλακής και των κτηνοτροφικών μονάδων, καθώς και για την άρδευση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Το νερό αυτό διοχετεύεται στο δίκτυο μέσω αντλητικών συγκροτημάτων και μεγάλης αποθηκευτικής επίγειας δεξαμενής. Τα ανθρώπινα και οικιακά λύματα της φυλακής μεταφέρονται μέσω αντλιοστασίων και αποχετευτικού αγωγού στον σταθμό βιολογικού καθαρισμού της πόλης του Ναυπλίου.

 

Περιβάλλον

Το γεωφυσικό περιβάλλον του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Ενηλίκων Τίρυνθας είναι ποικιλόμορφο. Στο βόρειο τμήμα το υπέδαφος είναι περισσότερο ξηρό και πετρώδες και ενδείκνυται για καλλιέργειες όπως πατάτας, ελαιόδεντρων και κηπευτικών. Είναι ιδανικό για τη διαμονή των ζώων κατά τους χειμερινούς μήνες. Αντιθέτως, στο νότιο τμήμα (παραθαλάσσια), λόγω του υδροφόρου ορίζοντα που είναι πολύ υψηλός, το έδαφος είναι πιο βαλτώδες. Στις εκτάσεις αυτές καλλιεργούνται κτηνοτροφικά φυτά, δημητριακά και σιτηρά. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τα ζώα μεταφέρονται σε θερινό ποίμνιο ή μπανιέρες (για τους χοίρους), έτσι ώστε να είναι πιο παραγωγική η ανάπτυξή τους.  Γενικότερα όμως το κλίμα είναι ιδανικό για την καλλιέργεια και την παραγωγή εσπεριδοειδών. Σε γενικές γραμμές το κλίμα είναι ήπιο και δρα ευεργετικά στην ψυχολογία των κρατουμένων, ενώ βοηθάει στην παραγωγική διαδικασία γενικότερα.

 

Γεωργία-Κτηνοτροφία-βιοτεχνία

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Το «Διοικητήριο» των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας, φωτογραφία εποχής,  από το φωτογραφικό αρχείο του Προοδευτικού Συλλόγου Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης».

Το «Διοικητήριο» των Αγροτικών Φυλακών Τίρυνθας, φωτογραφία εποχής, από το φωτογραφικό αρχείο του Προοδευτικού Συλλόγου Ναυπλίου «Ο Παλαμήδης».

Το Αγροτικό Κατάστημα Κράτησης Ενηλίκων Τίρυνθας αποτελεί και σήμερα αξιόλογη παραγωγική μονάδα αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, δραστηριοποιείται δε στους εξής τομείς:

Γεωργικός τομέας: Καλλιεργήσιμη έκταση 705 στρέμματα, ακαλλιέργητη (δρόμοι, κτίρια, βοσκότοποι) 395 στρέμματα, συνολική έκταση 1.100. Καλλιεργούνται εσπεριδοειδή σε μεγάλη έκταση. Τα προϊόντα αυτά καλύπτουν τις ανάγκες των δύο καταστημάτων κράτησης της Αργολίδας και του συγκροτήματος των καταστημάτων κράτησης Κορυδαλλού. Οι πλεονάζουσες ποσότητες εσπεριδοειδών διατίθενται στο ελεύθερο εμπόριο. Από την ελαιοκομία παράγεται ελαιόλαδο που καλύπτει εν μέρει τις ανάγκες τροφοδοσίας των κρατουμένων της φυλακής. Τέλος, καλλιεργούνται λαχανικά, σιτηρά – δημητριακά και κτηνοτροφικά φυτά. Η παραγωγή λαχανικών καλύπτει τις τοπικές ανάγκες και οι πλεονάζουσες ποσότητες διατίθενται για την κάλυψη των αναγκών του συγκροτήματος των καταστημάτων κράτησης Κορυδαλλού και του Κ.Κ. Ναυπλίου. Η παραγωγή σιτηρών και κτηνοτροφικών φυτών καλύπτει τις εκτροφικές ανάγκες του ζωικού κεφαλαίου του καταστήματος.

Κτηνοτροφικός τομέας: Εκτρέφονται βοοειδή, αρνιά, χοίροι, κόνικλοι (κουνέλια), όρνιθες και κοτόπουλα. Η παραγωγή κρέατος καλύπτει κατά κύριο λόγο τις διατροφικές ανάγκες των κρατουμένων του ενταύθα καταστήματος κράτησης και οι πλεονάζουσες ποσότητες διατίθενται στο συγκρότημα των καταστημάτων κράτησης Κορυδαλλού και του Κ.Κ. Ναυπλίου. Τα πλεονάζοντα αρνιά, χοίροι, κόνικλοι και βοοειδή πωλούνται στο ελεύθερο εμπόριο και τα εισπραττόμενα χρηματικά ποσά κατατίθενται στους λογαριασμούς των Κεφαλαίων Εργασίας Κρατουμένων. Επίσης οι παραγόμενες ποσότητες πρόβειου γάλακτος διατίθενται με τακτικό πλειοδοτικό διαγωνισμό στο ελεύθερο εμπόριο και τα εισπραττόμενα χρηματικά ποσά κατατίθενται στους ίδιους, ως άνω χρηματικούς λογαριασμούς.

Βιοτεχνικός τομέας: Υφίσταται σύγχρονη μονάδα αρτοποιείου που παρασκευάζει ψωμί και καλύπτει τις καθημερινές ανάγκες αρτοτροφοδοσίας των κρατουμένων του Αγροτικού Καταστήματος Κράτησης Ενηλίκων Τίρυνθας και του Καταστήματος Κράτησης Ναυπλίου. Το αρτοποιείο παράγει ψωμί, 142 τόννους περίπου σε ετήσια βάση, με απόδοση 157%! Επίσης και το γιαουρτοποιείο παράγει σε ετήσια βάση περίπου 17.000 κεσέδες γιαούρτι και καλύπτει τις ανάγκες διατροφής των κρατουμένων.

 

Κίνηση Κρατουμένων

Όπως είναι αντιληπτό, η αρχή του θεσμού των αγροτικών καταστημάτων κράτησης στηρίζεται στο να γίνουν οι κρατούμενοι όσο το δυνατόν πιο υπεύθυνα άτομα, καθώς και στην ομαλή επανένταξή τους στην κοινωνία, νιώθοντας την προσφορά τους σε αυτήν. Δίνεται έμφαση στην προσωπική ευθύνη του κάθε ατόμου που μετάγεται στο κατάστημα για εργασία, ενώ παράλληλα το προσωπικό του καταστήματος προσπαθεί να ενσταλάξει στους τροφίμους τον σεβασμό στον συνάνθρωπο και στο περιβάλλον.

Η δράση των κρατουμένων με την προσωπική τους εργασία κινητοποιεί τη διαντίδραση με τους εκπροσώπους της κοινωνίας, τους υπαλλήλους (π.χ. τους γεωπόνους, τους κοινωνικούς λειτουργούς, τη διεύθυνση), για να εισηγηθούν να τους εντάξουν στο κοινωνικό σύνολο με την επιβράβευση του έργου τους, υπολογίζοντας δηλαδή τα ημερομίσθιά τους τα οποία θα μειώσουν ευεργετικά το υπόλοιπο της ποινής τους.

Το έτος 2014 για τις αγροτικές φυλακές ήταν πιο αισιόδοξο από τα προηγούμενα έτη όσον αφορά το εργατικό δυναμικό των κρατουμένων. Αυτό προήλθε από την τροποποίηση των προϋποθέσεων μεταγωγής κρατουμένων στα αγροτικά καταστήματα με την υπ’ αριθμ. 81630/9-10-2014 απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, βάσει της οποίας μετάγονται κρατούμενοι με ποινές ή συνολικές ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης επτά ετών χωρίς προϋποθέσεις. Με αυτές τις προϋποθέσεις δόθηκε η δυνατότητα στα Συμβούλια Εργασίας των αγροτικών φυλακών να μπορούν να διοχετεύουν εργατικό δυναμικό στις καθημερινές εργασίες και ανάγκες της φυλακής από το υπάρχον εργατικό δυναμικό της φυλακής, δίνοντας σημαντικό κίνητρο και σκοπό στους κρατουμένους ώστε να γίνουν ακόμα πιο παραγωγικοί και συνεργάσιμοι. Στη συνέχεια, η αξιολόγηση των ουσιαστικών (εργατικότητα, ηθικός έλεγχος) και των τυπικών (ύψος ποινής και έκτιση αυτής) προϋποθέσεων του ανωτέρω δείγματος κρατουμένων από το Πειθαρχικό Συμβούλιο της φυλακής οδηγεί στο να λάβουν οι κρατούμενοι άδειες, όπου αυτόματα κερδίζουν το δικαίωμα της διαβίωσης στις αγροκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις της φυλακής χωρίς ουσιαστική επίβλεψη.

Παράλληλα μετάγονται και κρατούμενοι που έχουν λάβει τακτικές άδειες από τα καταστήματα κράτησης, ενώ με σχετικές διαταγές του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κατόπιν απόφασης του Συμβουλίου Εργασίας του Α.Κ.Κ.Ε. Τίρυνθας, τοποθετούνται για εργασία στις αγροκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις της φυλακής.

 

Εργασία Κρατουμένων

Είναι κατανοητό ότι η μέριμνά μας είναι να αναθέσουμε ένα αντικείμενο εργασίας ανάλογα με τις προϋποθέσεις κράτησης του κάθε κρατουμένου και προσπαθούμε να τους εμφυσήσουμε υπευθυνότητα και απόκτηση αυτοπεποίθησης, σεβασμού προς τον εαυτό τους και, κατ’ επέκταση, σεβασμού προς τους άλλους συνανθρώπους τους. Οι κρατούμενοι στο κλειστό τμήμα της φυλακής εργάζονται στο μαγειρείο και στο αρτοποιείο της, καθώς και στην καθαριότητα των θαλάμων και των κοινόχρηστων χώρων της.

Όσοι συγκεντρώνουν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για εργασία στον αγροτικό τομέα της φυλακής, απασχολούνται στα αγροκτήματα τις πρωινές ώρες σε μια ομάδα περίπου 10-15 ατόμων συνοδεία ενός φύλακα και ενός γεωργοτεχνίτη φυτικής παραγωγής και επιστρέφουν στο κεντρικό τμήμα του καταστήματος. Συνήθως καλλιεργούν κηπευτικά και συμμετέχουν στο μάζεμα των εσπεριδοειδών και των ελαιών, πάντα με την επίβλεψη των υπαλλήλων.

Ορισμένοι κρατούμενοι απασχολούνται στο τεχνικό τμήμα: στο ηλεκτρολογείο, ως υδραυλικοί, στο ξυλουργείο, αφού πρώτα μας αποδείξουν ότι έχουν τεχνικές γνώσεις. Οι εργασίες τους είναι αναγκαίες για την καθημερινή λειτουργία των εγκαταστάσεων, την επισκευή και τη συντήρηση των κτιρίων.

Τέλος, οι κρατούμενοι που λαμβάνουν τακτικές άδειες διαμένουν στις αγροκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις. Διαμένουν σε παραδοσιακά σπιτάκια που συντηρούνται από τους ίδιους με τη βοήθεια της υπηρεσίας. Κάθε κρατούμενος έχει τον δικό του χώρο, όπου διαμένει και τον καθαρίζει. Κατά τη διάρκεια της ημέρας οι περισσότεροι κρατούμενοι απασχολούνται σε διάφορες εργασίες, όπως είναι η εκτροφή των ζώων και η καλλιέργεια της γης.

Οι κρατούμενοι που απασχολούνται στα πρόβατα, στα αρνιά και στα βοοειδή επιτελούν εργασίες όπως είναι η σίτιση και το βούρτσισμα των ζώων, η συγκέντρωση και η ανακύκλωση του φυτικού και ζωικού λιπάσματος, η κουρά των προβάτων, η επισκευή των φρακτών, η συντήρηση του αχυρώνα και η εποπτεία των ακαλλιέργητων βοσκοτόπων, ενώ συμμετέχουν στη διαδικασία του τοκετού οποιαδήποτε ώρα.

Παράλληλα, εκτρέφονται όρνιθες ελευθέρας βοσκής που παράγουν αυγά για τη σίτιση των κρατουμένων, καθώς και η ποικιλία ενός ορισμένου είδους κουνελιών η οποία είναι γνωστή πανελλαδικώς και αυξάνει τον ζήλο των κρατουμένων να ασχοληθούν μετά την αποφυλάκισή τους με τη συγκεκριμένη αυτή εκτροφή.

Σε άπαντες τους εργαζόμενους κρατουμένους υπολογίζονται ευεργετικά ημέρες εργασίας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και τα προεδρικά διατάγματα, η δε τοποθέτηση σε εργασία αποφασίζεται από το Συμβούλιο Εργασίας Κρατουμένων.

 

Πειθαρχία Κρατουμένων

Σε γενικές γραμμές η τάξη και η πειθαρχία στο κατάστημα διατηρούνται λόγω του κινήτρου της εργασίας των κρατουμένων. Οι μεμονωμένες περιπτώσεις πειθαρχικών παραβάσεων αντιμετωπίζονται ανάλογα με τη σοβαρότητά τους, είτε με την επιβολή πειθαρχικών ποινών είτε με την παροχή συμβουλών, συστάσεων ή παρατηρήσεων. Για την επιβολή των εν λόγω πειθαρχικών ποινών τηρούμε τη νόμιμη διαδικασία, την προβλεπόμενη από τον σωφρονιστικό κώδικα. Επίσης ορισμένοι απείθαρχοι κρατούμενοι μετάγονται σε κλειστές φυλακές για λόγους τάξης, κατά την προβλεπόμενη διαδικασία από τον Κώδικα.

 

Σίτιση Κρατουμένων

Τα παρασκευαζόμενα και χορηγούμενα συσσίτια στους κρατουμένους είναι αρίστης ποιότητας και σε ικανοποιητικές ποσότητες. Παρασκευάζονται κατά το πλείστον από νωπά προϊόντα αρίστης ποιότητας που παράγει η φυλακή και από αυτά που προμηθεύεται η υπηρεσία από το ελεύθερο εμπόριο, με τη διαδικασία που προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις περί προμηθειών. Στα είδη που προμηθεύεται η υπηρεσία από το εμπόριο γίνεται έλεγχος της ποσότητας και της ποιότητας αυτών σε κάθε παραλαβή, δείγματα δε των προϊόντων αυτών αποστέλλονται για έλεγχο στις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους. Στη σίτιση των κρατουμένων λαμβάνουμε απαραίτητα υπόψη τη θρησκεία των κρατουμένων και την ιατρική σύσταση για δίαιτα κάποιων εξ αυτών.

 

Προτάσεις  

Ο θεσμός των αγροτικών καταστημάτων κράτησης έχει αποδείξει, στα χρόνια της ύπαρξής του, ότι αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αντεγκληματικών πολιτικών. Συγκεκριμένα, τα αγροτικά καταστήματα κράτησης είναι ενσωματωμένα στο κοινωνικό σώμα και οργανώνουν μεθοδευμένες και παραγωγικές απαντήσεις για κάθε είδος εγκληματικού φαινομένου μέσω της αποδυνάμωσής του. Από την ίδρυσή τους δεν αποτέλεσαν ποτέ συγκυριακή επιλογή. Απεναντίας, τα αγροτικά καταστήματα ήταν προϊόν μιας σφαιρικής θεώρησης, μιας συνεκτικής αντεγκληματικής πολιτικής για την αποφυγή κάθε παρεκκλίνουσας συμπεριφοράς του ατόμου και για τον πλήρη σωφρονισμό του.

Οι κρατούμενοι, διανύοντας το τελευταίο στάδιο έκτισης της ποινής τους, διαπιστώνουν ότι η πολιτεία δεν είναι μόνο τιμωρός για τις έκνομες ενέργειές τους αλλά και «άνθρωπος», αφού δεν τους κλείνει πια στο σκοτεινό και ανήλιο κελί αλλά τους αφήνει να ζουν μέσα στη φύση σε ημιελεύθερο καθεστώς, προετοιμάζοντάς τους και με σειρά άλλων ευεργετικών μέτρων (άδειες, ευεργετικά υπολογιζόμενες ημέρες εργασίας κ.λπ.) για την κοινωνική τους επανένταξη. Και είναι γνωστό ότι, καίτοι διαμένει μεγάλος αριθμός κρατουμένων εκτός της φυλακής χωρίς ουσιαστική επίβλεψη, οι αποδράσεις των κρατουμένων της κατηγορίας αυτής είναι ελάχιστες, ενώ η ψυχική τους υγεία είναι αρίστη.

Με ίδιο σκεπτικό λειτουργεί και η διαμονή κρατουμένων με ποινές μέχρι επτά χρόνια κάθειρξης χωρίς προϋποθέσεις. Οι κρατούμενοι αυτών των κατηγοριών, αντί να εκτίουν τις ποινές αδρανείς δικάζοντας με το μυαλό τον εαυτό τους, κοιτωνίζονται πλέον στα αγροτικά καταστήματα, όπου με την εργασία τους μειώνουν την ποινή τους και παράλληλα αντιλαμβάνονται ότι η κοινωνία τούς χρειάζεται και τους θεωρεί αναπόσπαστο κομμάτι της.

Άποψή μας είναι ότι πρέπει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να έχει πάντα ενσωματωμένο στη σωφρονιστική του πολιτική τον θεσμό των αγροτικών καταστημάτων κράτησης. Να διαφυλάξει αυτή την εναλλακτική μορφή σωφρονισμού, ως μορφή αειφόρου ανάπτυξης της κοινωνίας μας.

Επίσης θα πρέπει να ανοιχθούν δίαυλοι συνεργασίας της υπηρεσίας μας (της γεωργικής) με γεωπονικά πανεπιστήμια, έτσι ώστε να βελτιώσουμε την τεχνογνωσία μας στις αγροτικές καλλιέργειες και στις κτηνοτροφικές μας δραστηριότητες, με σκοπό να γίνουν ανταγωνιστικές αλλά και να στηρίζονται στην αειφόρο ανάπτυξη μέσω της εναλλακτικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Ακολούθως, θα πρέπει να συνεχισθεί η υπάρχουσα συνεργασία μας με συνεταιρισμούς του νομού μας, έτσι ώστε να μπορούμε να διοχετεύουμε τα προϊόντα μας στο ευρύτερο εμπόριο. Τέτοιες συνεργασίες αναπτύχθηκαν μετά το 2011 με τον Συνεταιρισμό Αγελαδοτρόφων Αργολίδας και με τοπικά εργοστάσια, όπου απορροφούν το αγελαδινό μας γάλα για την παρασκευή σοκολατούχου γάλακτος και κρεμών, καθώς και τα εσπεριδοειδή μας αντίστοιχα για την παρασκευή χυμών.

Έχουμε ήδη προτείνει σε δύο βιολογικές φαρμακευτικές εταιρίες να συνεργαστούμε, για να μπορούμε να καλλιεργούμε εναλλακτικά φαρμακευτικά φυτά, όπως ρίγανη, ματζουράνα (έχει γίνει με μεγάλη επιτυχία στο παρελθόν), χαμομήλι και στέβια, και αναμένουμε απάντηση συνεργασίας.

Σημαντικό θα ήταν να εξετάσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το ενδεχόμενο να αποδεσμευτούν οι τιμές πώλησης των προϊόντων μας από τις τιμές εμπορίου της Νομαρχίας, όταν πρόκειται να πουλήσουμε προϊόντα σε άλλα καταστήματα κράτησης, με σκοπό να είμαστε προτεραιότητά τους. Η ενίσχυση και η επέκταση της καλλιέργειας των δημητριακών στα χωράφια του καταστήματός μας, μας βοήθησε να εκτρέφουμε τα ζώα μας με δικές μας ζωοτροφές, μειώνοντας έτσι το κόστος εκτροφής τους. Σεβόμενοι την ιστορία του καταστήματός μας ως της πρώτης γεωπονικής σχολής που καθιέρωσε την καλλιέργεια πατάτας, επεκτείναμε την καλλιέργειά της, με αποτέλεσμα πολύ ενθαρρυντικό.

Η ύπαρξη κτιριακών εγκαταστάσεων (παλαιών σφαγείων) μάς δίνει τη δυνατότητα να σκεφτούμε ότι θα μπορούσαμε να επαναλειτουργήσουμε τα σφαγεία σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και να εξυπηρετούμε και πολίτες, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα επιπλέον έσοδο στο γεωργικό μας ταμείο.

Επιπλέον, ζητάμε να εξετασθεί το ενδεχόμενο να ενισχυθούν τα ημερομίσθια των κρατουμένων που εργάζονται στο αρτοποιείο και στις αποθήκες της αγροτικής φυλακής, καθόσον οι κρατούμενοι αυτοί εργάζονται πολλές ώρες (από τα ξημερώματα) και λαμβάνουν ένα ημερομίσθιο, ενώ θα μπορούσαν να λαμβάνουν ένα και μισό (1 & ½), έτσι ώστε να προτρέπονται οι κρατούμενοι από τις κλειστές φυλακές να μεταχθούν στο κλειστό τμήμα της αγροτικής φυλακής με μεγαλύτερο ημερομίσθιο.

Θεωρούμε ότι θα ήταν σημαντικό εκ μέρους και των άλλων Διευθύνσεων των καταστημάτων κράτησης της Ελλάδας το έργο της ενίσχυσης των ατόμων που πληρούν τις προϋποθέσεις να εργαστούν στις αγροτικές φυλακές και έχουν κάποια εμπειρία σε μια τέχνη, έτσι ώστε να μπορούμε, αφού υφίσταται ο εξοπλισμός στα συνεργεία μας, να φτιάχνουμε π.χ. πινακίδες, επιγραφές, σκεύη, έπιπλα ή και συσκευασίες για άλλες δημόσιες υπηρεσίες ή άλλα σωφρονιστικά καταστήματα.

Η τοποθεσία του Α.Κ.Κ.Ε. Τίρυνθας ακριβώς απέναντι από τον Ο.Α.Ε.Δ. Αργολίδας μάς έχει οδηγήσει στη σκέψη ότι θα μπορούσαμε να εξετάσουμε το ενδεχόμενο οι εξωτερικοί κρατούμενοι που λαμβάνουν άδειες και επιθυμούν να αποκτήσουν πιστοποίηση σε κάποια τέχνη, να μπορούν να συμμετέχουν στα μαθήματα και στα εργαστήρια του Ο.Α.Ε.Δ.

Στις βλέψεις μας για το μέλλον είναι να διατηρήσουμε όλα τα παραπάνω προϊόντα μας σε καλή ποιότητα και σε αρεστή ποσότητα. Σκοπός μας είναι να ενισχύσουμε, πέρα από τον πρωτογενή τομέα, τον τομέα της συσκευασίας και μεταποίησης των προϊόντων μας, έτσι ώστε να γίνουμε ακόμα πιο ανταγωνιστικοί σε αυτά. Βέβαια, η δημιουργία ενός συσκευαστηρίου μαζί με σφαγείο προϋποθέτει κάποιο οικονομικό κόστος για τα επόμενα έτη, αλλά θεωρούμε ότι κάτι τέτοιο θα μπορέσουμε να το αποσβέσουμε σχετικά γρήγορα.

Προτροπή όλων μας είναι μια αντεγκληματική πολιτική που κάνει επίκληση «στη δύναμη της αλληλεγγύης και στη διαπαιδαγώγηση της εμπιστοσύνης στον άνθρωπο» [4]. Γνώμονας για τη συνέχιση του έργου μας είναι μια αντεγκληματική πολιτική που θα βασίζεται στην αειφόρο ανάπτυξη του κοινωνικού ιστού και θα εμπεριέχει τον σωφρονισμό συνδυάζοντάς τον με παραγωγική εργασία.

 

Υποσημειώσεις


 

[1] Βλ. Marc Ancel: Η νέα κοινωνική άμυνα, κεφάλαιο VI «Η νέα κοινωνική άμυνα σύμφωνα με την θετική και εποικοδομητική της έποψη», σ. 391 κ.ε., μετ. Η. Σαγκουνίδου – Δασκαλάκη, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1995.

[2] Διοικητήριο: το κτίριο στο οποίο στεγάζονται σήμερα τα γραφεία της Αγροτικής Φυλακής Τίρυνθας. Ονομάζεται έτσι λόγω μιας μεγάλης επιγραφής που υπάρχει σε αυτό, στην οποία αναγράφεται η συγκεκριμένη αυτή λέξη.

[3] Άνω γραμμή – κάτω γραμμή: Όροι που χρησιμοποιούνται για τη διάκριση μεταξύ του ορεινού και του παραθαλάσσιου τμήματος, τα οποία διαχωρίζονται με την παλαιά εθνική οδό Αθηνών – Ναυπλίου. Επ’ αυτών βρίσκονται και θέσεις φύλαξης, στις οποίες τοποθετούνται μέλη του φυλακτικού προσωπικού για την άσκηση καθηκόντων επιτήρησης.

 [4] Βλ. Mireille Delmas – Marty: «Πρότυπα και τάσεις αντεγκληματικής πολιτικής», μετ. Χ. Ζαραφωνίτου, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1991, σ. 162.

 

Ευαγγελία Κατερίνη

Προϊσταμένη Διευθύνσεως Αγροτικού

Καταστήματος Κράτησης Ενηλίκων Τίρυνθας

Περιοδικό «Οιονεί…Κρατούμενος», περιοδική έκδοση για τις φυλακές και το σωφρονιστικό σύστημα η οποία πραγματοποιείται με τη στήριξη της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος (ΟΣΥΕ), Αρ. Φύλλου 19, Μάρτιος- Απρίλιος- Μάιος, 2015.


Σχετικά θέματα:


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις Tagged: Agricultural Prison, Argolikos Arghival Library History and Culture, Άρθρα, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Αγροτικές Φυλακές Τίρυνθας, Γεωργική Σχολή, Ευαγγελία Κατερίνη, Ιστορία, Κτηνοτροφία, Καποδίστριας, Τίρυνθα Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Η κατάρρευση της πολιτικής από την επικυριαρχία της οικονομικής επιστήμης

Η κατάρρευση της πολιτικής από την επικυριαρχία της οικονομικής επιστήμης


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Φιλοξενούμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» επίκαιρο άρθρο του κυρίου Γεωργίου Στείρη, Επίκουρου Καθηγητή Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση, Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή,Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με θέμα:

«Η κατάρρευση της πολιτικής από την επικυριαρχία της οικονομικής επιστήμης».

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Γκυ Ντεμπόρ (Guy Louis Debord, 28 Δεκεμβρίου 1931, Παρίσι - 30 Νοεμβρίου 1994), συγγραφέας - κινηματογραφιστής. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Γκυ Ντεμπόρ (Guy Louis Debord, 28 Δεκεμβρίου 1931, Παρίσι – 30 Νοεμβρίου 1994), συγγραφέας – κινηματογραφιστής. Επιλογή φωτογραφίας: Αργολική Βιβλιοθήκη.

Ο Γκυ Ντεμπόρ, ο γνωστός Γάλλος θεωρητικός του μαρξισμού, είχε επισημάνει, ήδη από τη δεκαετία του 1960, ότι τα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, με Κολοφώνα την τηλεόραση, είχαν χωρίσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που μιλούν δημόσια και σε αυτούς που σιωπούν. «Αυτοί οι διάφοροι ειδικοί των φαινομενικών συζητήσεων που αποκαλούμε ακόμη, καταχρηστικά πάντως, πολιτιστικές ή πολιτικές, έχουν ευθυγραμμίσει αναγκαστικά τη λογική και την κουλτούρα τους με τη λογική και την κουλτούρα του συστήματος που τους χρησιμοποιεί κι αυτό όχι μόνο γιατί έχουν επιλεγεί απ’ αυτό αλλά κυρίως γιατί ποτέ δεν διαπαιδαγωγήθηκαν από κάτι άλλο». [1] Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν άρχισε η ραγδαία εξάπλωση και χρήση του διαδικτύου, πολλοί έσπευσαν να υποστηρίξουν ότι το διαδίκτυο θα αποτελούσε τη λυδία λίθο του δημοσίου χώρου. Θα εξασφάλιζε, δηλαδή, συνεχή ροή πλουραλιστικής ενημέρωσης, ακυρώνοντας εν τοις πράγμασι το μονοπώλιο της τηλεόρασης, η οποία εύκολα καθίσταται φερέφωνο κέντρων και παράκεντρων εξουσίας. Η μεγαλύτερη, όμως, προσδοκία ήταν ότι το διαδίκτυο θα επανέφερε στο προσκήνιο τον δημόσιο διάλογο, τον πυρήνα της δημοκρατίας. Με άλλα λόγια, οι πολίτες θα ενεργοποιούνταν πολιτικά, από τη στιγμή που η έκφραση και ανταλλαγή πολιτικών απόψεων θα γινόταν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας του καθενός. [2]

Η σύγχρονη πραγματικότητα απέχει πόρρω από την επιβεβαίωση αυτών των προσδοκιών. Το διαδίκτυο, σε σημαντική έκταση, αναπαράγει τις ειδήσεις που διακινούν τα μεγάλα τηλεοπτικά και ευρύτερα δημοσιογραφικά δίκτυα. Οι πολίτες απλά σχολιάζουν αυτά που βλέπουν και ακούν στα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης ή στη ροή των πληροφοριών, όπως αυτή διοχετεύεται στις ιστοσελίδες κοινωνικής και άλλης δικτύωσης. Οι ειδικοί, που μονοπωλούν το δημόσιο λόγο, εξακολουθούν να ασκούν κυριαρχική επιρροή στην κοινή γνώμη και να επικαθορίζουν το πλαίσιο σκέψης και δράσης πολιτικών και πολιτών. [3] Η τεχνοκρατική αντίληψη της πολιτικής υποβοηθείται από την οργανωμένη υπερπροβολή ειδικών. Η πλέον επίκαιρη και ταυτόχρονα ανησυχητική εκδοχή αυτής της πραγματικότητας είναι η συχνότατη παρουσία οικονομολόγων στα μέσα ενημέρωσης.

Ενόσω η Δύση δοκιμάζεται υπό τη βάσανο της οικονομικής κρίσης, οι οικονομολόγοι εμφανίζονται ως οι ευαγγελιστές των λύσεων. Αντίθετα, οι πολιτικοί λοιδορούνται και προπηλακίζονται ως οι κατεξοχήν υπεύθυνοι για τα αδιέξοδα. Στην Ελλάδα ορισμένοι καθηγητές οικονομικών έχουν καταστεί περισσότερο αναγνωρίσιμοι από αθλητές και τηλεαστέρες, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία των υπολοίπων εμφανίζεται τακτικά στα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και αρθογραφεί καταιγιστικά στο διαδίκτυο και στον τύπο. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, με τον Αριέλ Ρουμπινί, τον οικονομολόγο που προέβλεψε τη διεθνή κρίση, να συναγωνίζεται σε εμφανίσεις και απολαβές την Μαντόνα. Ελάχιστοι, όμως, τολμούν να πουν ή να γράψουν ότι οι οικονομολόγοι είναι οι βασικοί υπαίτιοι της κρίσης και, κυρίως, ότι η οικονομία είναι μια ψευδοεπιστήμη, η οποία δεν μπορεί, παρά μόνο συμπτωματικά, να προσφέρει λύσεις.

Κατά τον Αριστοτέλη, τον πρώτο που επιχείρησε μια συστηματική κατάταξη των επιστημών, η οικονομία αποτελεί μέρος της πρακτικής φιλοσοφίας και είναι ομόλογη της ηθικής και της πολιτικής.[4] Στην πορεία των ετών και υπό την πίεση του μαρξισμού, του θετικισμού και του λογικού θετικισμού, η οικονομία μετατοπίστηκε και έχασε το χαρακτήρα της και τη φυσιογνωμία της, αλλοτριώθηκε, για να χρησιμοποιήσουμε ένα μαρξιστικό όρο. Ο μαρξισμός, ως γνήσιο τέκνο του διαφωτισμού, αποπειράθηκε να μετατρέψει την οικονομία, όπως και κάθε άλλο κλάδο του επιστητού, σε επιστήμη.[5] Στην κατεύθυνση αυτή επέλεξαν να κινηθούν και οι ίδιοι οι οικονομολόγοι, υπό τη δριμεία κριτική του θετικισμού και του λογικού θετικισμού, ώστε να διασώσουν το κύρος του κλάδου τους.[6] Συγκεκριμένα, κατά το θετικισμό, οι επιστημονικές έννοιες δεν είναι τίποτα άλλο από τη συνοχή των δεδομένων της παρατήρησης. Από την άλλη, ο λογικός θετικισμός είναι ένας εμπειρισμός που μετατοπίζει την προβληματική από την έννοια της αλήθειας στην έννοια του νοήματος. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι, προτού επιχειρηθεί να αποδειχθεί πειραματικά αν μια θεωρία είναι αληθής ή ψευδής, χρειάζεται να διαπιστωθεί εάν έχουν νόημα οι ισχυρισμοί της. Συνεπώς, νόημα έχουν μόνο οι μαθηματικές προτάσεις και οι θεωρητικές υποθέσεις και εξηγήσεις της πειραματικής επιστήμης, όσες προτάσεις, δηλαδή, είναι εμπειρικά επαληθεύσιμες.[7] Αρκετές ανθρωπιστικές σπουδές, ανάμεσα τους η ψυχολογία, η παιδαγωγική και η οικονομία, επιχείρησαν να μαθηματικοποιηθούν, να αποκτήσουν επιστημονική υπόσταση, ώστε να μην θεωρηθούν μεταφυσικές και άνευ νοήματος ασκήσεις του νου, όπως η θεολογία, η παραδοσιακή φιλοσοφία, η ιστορία και άλλες.

Η αλλαγή αυτή στη μέθοδο των οικονομικών προκάλεσε στους οικονομολόγους μια ανεπανάληπτη οίηση. Η μαθηματικοποίηση της φύσης και η αιτιοκρατία του Νεύτωνα, είχαν από καιρό δημιουργήσει την αίσθηση ότι η φύση και οτιδήποτε μέσα σε αυτή υποτάσσεται σε μια άτεγκτη νομοτέλεια. Οι ίδιες αιτίες οδηγούν στα ίδια αποτελέσματα και οι φυσικοί νόμοι επαναλαμβάνονται αέναα. Συνεπώς, με την πεπαιδευμένη παρατήρηση, την αποκρυπτογράφηση των φυσικών νόμων και την αλάνθαστη μέθοδο των μαθηματικών, η πρόβλεψη του μέλλοντος είναι εφικτή.[8] Οι οικονομολόγοι πίστεψαν και έκαναν και τους άλλους να πιστέψουν ότι τα περίπλοκα μαθηματικά που χρησιμοποιούν και τα υπολογιστικά μοντέλα τους είναι αλάνθαστα, είναι η πραγματική επιστήμη, το σύγχρονο κέρας της Αμάλθειας, η οποία εξασφαλίζει ατέρμονη πρόοδο και ευμάρεια για το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Όλοι πείστηκαν και εξακολουθούν να ομνύουν στην αποτελεσματικότητα των οικονομικών. Ακόμα και σήμερα, όταν σχεδόν όλοι παραδέχονται ότι η ασυδοσία και αμετροέπεια των οικονομολόγων ενθάρρυνε και παραπλάνησε σώφρονες και επιλήσμονες πολιτικούς και ιδιώτες, ότι τα περίπλοκα οικονομικά προϊόντα δημιούργησαν την κρίση, η κοινωνία φαίνεται να αποδέχεται ότι ευθύνονται κάποια απρόσωπα golden boys, ενώ οι επώνυμοι, θεσμικοί οικονομολόγοι είναι εκείνοι που θα μας οδηγήσουν και πάλι, μέσα από τις συμπληγάδες πέτρες, στη γη της επαγγελίας. Πρόσφατα, στην ελληνική τηλεόραση, παρακολούθησα πασίγνωστο έλληνα οικονομολόγο να παρουσιάζει, για πολλοστή φορά, τις καταστροφολάγνες θέσεις του ως άλλη Κασσάνδρα. Όταν κάποιος δημοσιογράφος του επεσήμανε ότι πέρυσι, σχεδόν την ίδια ημέρα, είχε τοποθετήσει την αναπόφευκτη διάλυση της ευρωζώνης στις αρχές του 2012, απάντησε θρασύτατα ότι το μοντέλο του είναι ρέον και ότι στην πορεία άλλαξε και αυτό, όπως και η πραγματικότητα.

Η πραγματικότητα, όμως, απέχει παρασάγγας. Όπως ορθά επεσήμανε πριν από αρκετές δεκαετίες ο Χέμπελ, η λογική πιθανότητα ενός καθολικού νόμου βρίσκεται πολύ κοντά στο μηδέν.[9] Αυτό οφείλεται στο απλό γεγονός ότι ένας καθολικός νόμος, όπως αυτοί που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι, έχει επιβεβαιωθεί μέσα από ένα απειροελάχιστο σώμα παρατηρήσεων και πειραμάτων σε σχέση με το άπειρο των πιθανοτήτων και εκδοχών. Άρα, οι οικονομολόγοι καταλήγουν σε συμπεράσματα με καθολική ισχύ βασισμένοι σε ελάχιστη εμπειρική βάση. Ο Καρλ Πόπερ, κορυφαίος φιλόσοφος του 20ου αιώνα, συμπλήρωσε ότι μπορεί κανείς να επαληθεύσει όποια θεωρία θέλει. Αν κάποιος ερευνητής, εν προκειμένω οικονομολόγος, για λόγους ιδεολογικούς ή πολιτικούς, είναι προσκολλημένος σε μια θεωρία θα βρει πάντοτε τον τρόπο να διαβάζει τα αποτελέσματα της έρευνας με τέτοιο τρόπο που να επιβεβαιώνει τις δικές του θεωρήσεις. Τα ίδια εμπειρικά δεδομένα μπορούν να ερμηνευτούν με πολλούς τρόπους και να αποδώσουν διαφορετικές γενικεύσεις και νόμους.[10]

Συνεπώς, η οικονομική επιστήμη δεν μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια το μέλλον. Μόνο εκ των υστέρων μπορούμε να αποφανθούμε αν μια θεωρία ήταν σωστή. Απομένει μόνο η ελπίδα ότι κάποιες προβλέψεις θα βγουν αληθινές. Η οικονομική είναι μια ψευδοεπιστήμη, η οποία τρέφει με αυταπάτες τον άνθρωπο, γιατί πολύ απλά τον αγνοεί. Η οικονομία ήταν και χρειάζεται να ξαναγίνει ανθρωπιστική σπουδή. Όσο επιμένει να απομακρύνεται από τον άνθρωπο, να τον παραγνωρίζει και να επικεντρώνεται στους αριθμούς, επειδή αυτοί της προσδίδουν επιστημονικοφάνεια και είναι ευχερέστεροι στον αφηρημένο στοχασμό, είναι καταδικασμένη να αποτυγχάνει και να επισωρεύει δεινά. Η σύγχρονη οικονομική επιστήμη δεν διαφέρει παρά ελάχιστα από τις πλέον ταπεινές ψευδοεπιστημονικές ενασχολήσεις, όπως η αστρολογία. Διατυπώνονται άπειρες προβλέψεις από τους οικονομολόγους, βάσει των οποίων σχεδιάζεται από κυβερνήσεις και αρμόδιους φορείς η ζωή όλων μας. Οι πλείστες διαψεύδονται οικτρά, ενώ αποθεώνονται οι ελάχιστοι οικονομολόγοι που επαληθεύτηκαν, έστω και μερικώς. Και η επιβεβαίωση των ελαχίστων οπλίζει με επιχειρήματα τους υπολοίπους, ώστε να συνεχίσουν στην καταστροφική πορεία των αλλεπάλληλων εικασιών, οι οποίες βαφτίζονται επιστήμη και διεκδικούν το ανάλογο κύρος. Οι πραγματικές επιστήμες, όταν θελήσουν να ξεπεράσουν το επίπεδο της έρευνας, της αποκάλυψης δηλαδή νέας γνώσης, και να περάσουν στην εφαρμογή των πορισμάτων τους, φροντίζουν να παρεμβληθεί το στάδιο του πειραματισμού. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να προσδιοριστούν οι συνέπειες, ώστε να μην υποφέρουν άνθρωποι και δημιουργηθεί γενικότερη βλάβη. Οι οικονομολόγοι, με την αγαστή συνέργια των πολιτικών, θεωρούν ότι κάθε θεωρία τους αξίζει να εφαρμοστεί, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, σπέρνοντας τον όλεθρο και καθαιμάσσοντας την ανθρωπότητα. Τουλάχιστον, η φιλοσοφική μεταφυσική, παρότι δεν βρίσκει εμπειρική επιβεβαίωση, εδράζεται στη λογική και δεν αποτολμά λογικά άλματα και διανοητικές ακροβασίες με την ελαφρότητα που το πράττουν οι οικονομολόγοι.

Μια άλλη βασική αδυναμία της οικονομικής σκέψης είναι η μονομερής προσήλωση της στο μέλλον. Η στοχοθεσία των οικονομολόγων αναφέρεται μόνο στο τι θα επέλθει. Για την πλειοψηφία, μάλιστα, των δυτικών οικονομολόγων, η καταφυγή στην ιστορική έρευνα, ως θεραπαινίδας στις έρευνες τους, είναι ανεπίτρεπτη, καθώς θεωρείται ιστορικισμός, ο οποίος δογματικά εκλαμβάνεται ως διανοητική ασθένεια.[11] Εκείνο που δεν αντιλαμβάνονται οι οικονομολόγοι είναι ότι αυτή η επιλογή τους υπονομεύει το έργο τους. Όπως ποιητικά είχε επισημάνει ο Ιερός Αυγουστίνος, πατέρας της χριστιανικής εκκλησίας και φιλόσοφος, στις Εξομολογήσεις του, οι άνθρωποι αναρωτιούνται για το χρόνο. Όμως το παρελθόν έχει ήδη χαθεί, το παρόν μεταπίπτει πάραυτα σε παρελθόν; ενώ το μέλλον δεν υπάρχει, καθώς δεν έχει επέλθει.[12] Για τους οικονομολόγους, παρά ταύτα, το μέλλον υπάρχει, για να μην πούμε ότι ήδη ζουν στο μέλλον. Όλες τους οι έρευνες κατατείνουν στο πως θα είναι η κατάσταση σε λίγα ή πολλά χρόνια. Όλη τους η ενέργεια ξοδεύεται σε αυτό το εγχείρημα, πείθοντας τους πολιτικούς και την κοινωνία ότι υπάρχει τρόπος όχι μόνο να προβλεφθεί το μέλλον, αλλά να διαμορφωθεί σύμφωνα με τις προσδοκίες τους. Η Πυθία και οι αρχαίοι οιωνοσκόποι ωχριούν ενώπιον τους, καθώς υπόσχονταν μόνο την πρόβλεψη.

Η εμμονή, όμως, στο μέλλον κάνει δυσβάσταχτο το παρόν. Θυσιάζεται το παρόν, η μόνη βέβαιη πραγματικότητα στο όνομα και το όραμα ενός μη υπαρκτού και προβλέψιμου, με λογικό τρόπο, μέλλοντος. Οι οικονομολόγοι σχεδιάζουν μαθηματικά μοντέλα, τα οποία βεβαιώνουν ότι θα επαληθευθούν. Οι πολιτικοί τα δέχονται, ρυθμίζουν τις αποφάσεις τους βάσει αυτών και προσαρμόζουν τις δράσεις τους αναλόγως. Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βιώνουν σήμερα αρκετές κοινωνίες: φτώχεια, δυστυχία, απόγνωση, οδύνη. Και το πλέον πιθανόν είναι, όπως ήδη έχει συμβεί πάμπολλες φορές, να μην επαληθευθούν τα οικονομικά μοντέλα. Και τότε, μετά από αρκετά χρόνια και χαμένες ζωές, θα μας πούνε, ότι το παλαιό απέτυχε, γιατί είχε δομικές αδυναμίες ή γιατί δεν υπολογίστηκαν κάποιες παράμετροι. Η συνέχεια θα είναι να εισηγηθούν ένα νέο μοντέλο, του ιδίου τύπου και των ιδίων προδιαγραφών, το οποίο θα διορθώσει την κατάσταση σε κάποια χρόνια. Και πάλι από την αρχή, έως ότου κάποιο να αποδώσει, από τύχη μάλλον παρά από ικανότητα. Όπως, όμως, ορθά είχε επισημάνει ο Μακιαβέλι, «η απόσταση που υπάρχει ανάμεσα στο πως ζούμε και στο πως θα έπρεπε να ζούμε είναι τόσο μεγάλη, ώστε όποιος αφήνει αυτό που γίνεται για εκείνο που θα έπρεπε να γίνεται, προετοιμάζει την καταστροφή του μάλλον παρά τη σωτηρία του».[13]

Εκείνο που φταίει δεν είναι το επιμέρους πρότυπο, αλλά η ίδια η κατεύθυνση που έχει πάρει η οικονομική επιστήμη. Επιστημολογικά, πρόκειται για μια αδιέξοδη και επικίνδυνη επιλογή, ένα σύγχρονο Μολώχ, στο βωμό του οποίου θυσιάζονται ζωές.[14] Η οικονομία χρειάζεται να επανασυνδεθεί με τις ρίζες της και να συγκροτηθεί ως κλάδος ανθρωπιστικός, αφού αντικείμενο της δεν είναι η ύλη, αλλά οι άνθρωποι.

Από την άλλη οι πολιτικοί οφείλουν να κατανοήσουν ότι το έργο τους συνίσταται πρωτίστως στη διαχείριση της πραγματικότητας, προς όφελος των ανθρώπων, και όχι στις μεταφυσικές προσδοκίες που καλλιεργεί η τυφλή πίστη στην ψευδοεπιστημονικότητα των αριθμών και των υπολογισμών. Αν η οικονομία δεν επανασυνδεθεί με τον άνθρωπο και δεν αποστραφεί τη μεθοδολογία των φυσικών επιστημών, η οποία δεν ταιριάζει στο δικό της πεδίο, το μέλλον της ανθρωπότητας δεν προοιωνίζεται ευοίωνο. Η κατάσταση ομοιάζει με το πιθάρι των Δαναΐδων. Όταν κλείνει μια τρύπα, ανοίγει μια άλλη και τελικά το πιθάρι μένει πάντοτε άδειο, ασχέτως του κόπου όσων κοπιάζουν χύνοντας μέσα του νερό. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα άλλο πιθάρι, δίχως τρύπες.

 

Υποσημειώσεις


 

[1] Γ. Ντεμπόρ, Η Κοινωνία του Θεάματος, Ελεύθερος Τύπος, Αθήνα 1990, 9-10.

[2] Μ. Hindman, The Myth of Digital Democracy, Princeton University Press, Princeton 2009. M. Margolis – G. Moreno – Riano, The Prospect of Internet Democracy, Ashgate, Farnham 2009, 95-108.

[3] OECD, Promise and Problems of Ε-Democracy: Challenges of Online Citizen En­gagement, Paris 2003, 64-65.

[4] Αριστοτέλης, Ηθικά Ευδήμεια, 1218b 11-16. Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, 1141b31-33. Αριστοτέλης, Πολιτικά, 1253bl-22.

[5] Τ. Duppe, The Making of the Economy: a Phenomenology of Economic Science, Lex­ington Books, Lanham 2011, 129-131.

[6] Στο ίδιο, 25-64.

[7] Α. J. Ayer(ed), Logical Positivism, Free Press, Glencoe 1959.A. Schilpp (ed.), The Philosophy of Rudolf Carnap, Illinois Open Court, La Salle 1963.

[8] S. Shapin, Η Επιστημονική Επανάσταση, Κάτοπτρο, Αθήνα 2003, 145-192

[9] C. G. Hempel, Philosophy of Natural Science, Prentice – Hall, Englewood Cliffs 1966.

[10] K. Popper, Conjectures and Refutations: The Growth of Scientific Knowledge, Routledge, London 1963. K. Popper, Objective Knowledge, Oxford University Press, Oxford 1972.

[11] J. J. Krabbe, Historicism and Organicism in Economics: The Evolution of Thought, Springer, London 2012.

[12] Αυγουστίνος, Εξομολογήσεις, Πατάκης, Αθήνα 1997, τ. Β’, 151-190.

[13] Ν. Μακιαβέλι, Ο Ηγεμόνας, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1996, 98-99.

[14] Α. F. Chalmers, Τι είναι αυτό που το λέμε Επιστήμη, ΠΕΚ, Ηράκλειο 2011, 77-92.

 

Γεώργιος Στείρης

Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση,

Τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή,

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Η κατάρρευση της πολιτικής από την επικυριαρχία της οικονομικής επιστήμης», στο Α. Μάνος & Ε. Πρωτοπαπαδάκης (επιμ.), Εξουσία και Δημοκρατία, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ελληνική Εταιρεία Ηθικής, Αθήνα 2014.


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ελεύθερο Βήμα Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Guy Louis Debord, Άρθρα, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Γεώργιος Στείρης, Γκυ Ντεμπόρ, Ελεύθερο Βήμα, Οικονομία, Πολιτισμός, the economy Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών – «Ενδύματα αδειανά: Ο Γκρέκο και το σώμα»

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών – «Ενδύματα αδειανά: Ο Γκρέκο και το σώμα»


 

 “Events Series 2015”

«Η Φαντασία στην Επιστήμη και την Τέχνη»

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
 Harvard

Harvard

Την Τετάρτη, 10 Ιουνίου 2015 και ώρα 8.00 μ.μ. στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard στο Ναύπλιο (αίθουσα διαλέξεων «Οικογενείας Νίκου Μαζαράκη»), θα δώσει διάλεξη ο Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Συνομιλήτρια θα είναι η Ελένη Φιλιππάκη, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Cambridge.

Θέμα της τελευταίας ομιλίας, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων και εκδηλώσεων «Events Series 2015», θα είναι: «Ενδύματα αδειανά: Ο Γκρέκο και το σώμα».

Η σειρά εκδηλώσεων Events Series 2015 συνδιοργανώνεται με τους Δήμους Ναυπλιέων, Άργους-Μυκηνών, Ερμιονίδας και Επιδαύρου.


Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Harvard, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Διαλέξεις, Ειδήσεις, Θέατρο, Κωνσταντίνος Ιωαννίδης, Κέντρο Ελληνικών Σπουδών, Πολιτισμός Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Το Ναύπλιο του 1500 στα βενετσιάνικα έγγραφα

Το Ναύπλιο του 1500 στα βενετσιάνικα έγγραφα – Μετάφραση-διασκευή- επιμέλεια – Γιώργος Ρούβαλης


 

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
The Greek Correspondence of Bartolomeo Minio
Μια άκρως ενδιαφέρουσα διατριβή παρουσιάστηκε το 1999 στα αγγλικά στο Καθολικό Πανεπιστήμιο της Αμερικής με τίτλο «Bartolomeo Minio Venetian Administration in 15th century Nauplion». Συγγραφέας η Diana Gilliland Wright. Με βάση τις μηνιαίες αναφορές του βενετσιάνου προβλεπτή στο Ναύπλιο Bartolomeo Minio από το 1478 ως το 1483 η συγγραφέας αναλύει την καθημερινότητα της βενετσιάνικης διοίκησης στο Ναύπλιο, τη διάταξη και λειτουργία του στρατού, τις σχέσεις με τους Τούρκους σε ειρήνη και σε πόλεμο, καθώς και το ξεκίνημα του χτισίματος της σημερινής κάτω πόλης του Ναυπλίου. Είναι η πρώτη φορά που ένας ερευνητής παρουσιάζει συγκεκριμένα στοιχεία για το βενετσιάνικο Ναύπλιο, για το οποίο μέχρι τώρα μόνο γενικότητες γνωρίζαμε. Μια άλλη εικόνα, αλλά μυθιστορηματική, της κτήσεως του Παλαμηδιού γύρω στο 1710-14 μπορούμε να βρούμε και στο μυθιστόρημα του Bruno Racine «Ο άρχων του Μορέως», μεταφρασμένο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κέδρος, 1981. Εκεί, ο συγγραφέας μπαίνει στο πετσί του Augustino Sagredo, που έχει λάβει την εντολή να χτίσει το Παλαμήδι.

Όμως, η διατριβή της Diana Wright είναι πολύ πιο λεπτομερειακή και φανερώνει χρόνια έρευνας και ανάλυσης των βενετσιάνικων ντοκουμέντων, που έχουν διασωθεί. Ας σημειώσουμε εδώ ότι για πολλές περιοχές της βενετσιάνικης Ελλάδας τα αρχεία της Βενετίας υπάρχουν – σε διάφορες βιβλιοθήκες – και βέβαια θέλει ψάξιμο και έρευνα για να τα βρεις και να τα ερμηνεύσεις. Τούτο έκανε – στον καιρό του – και ο ιστοριοδίφης Τάκης Μαύρος, ο οποίος δημοσίευσε στο Δελτίο Ιστορικών Μελετών Ναυπλίου που εξέδιδε (δεκαετία 1990) πλήθος τέτοιων και άλλων εγγράφων.

Θα κάνουμε εδώ μία σύντομη παρουσίαση της διατριβής της Diana Wright στα ελληνικά με την ελπίδα ότι θα χρησιμεύσει σε όσους δεν μπορούν να διαβάσουν το πρωτότυπο.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Τιντορέττο (Jacopo Tintoretto 1518-94), Πορτρέτο Ενετού Ναυάρχου. Museo Nacional del Prado (Spain - Madrid).

Τιντορέττο (Jacopo Tintoretto 1518-94), Πορτρέτο Ενετού Ναυάρχου. Museo Nacional del Prado (Spain – Madrid).

Η ερευνήτρια αναλύει τα dispacci, δηλαδή μηνιαίες αναφορές του Bartolomeo Minio προς την έδρα της Βενετίας. Διορίστηκε Provveditor, δηλαδή προβλεπτής στο Ναύπλιο στις 13 Φεβρουαρίου 1478[79]. Το βενετσιάνικο έτος άρχιζε την 1η Μαρτίου. Έφτασε στο Ναύπλιο μετά από μια στάση στη Μεθώνη στις 8 Νοεμβρίου του 1478. Το Ναύπλιο για 90 χρόνια ήταν μια ελάσσων αποικία της Βενετίας, αλλά μετά από την απώλεια του Negroponte (Χαλκίδα) το 1370, το Ναύπλιο «Napoli di Romania» γίνεται «η πιο σημαντική γη του κράτους μας (Stato Mar, δηλαδή τις υπερπόντιες αποικίες σε αντίθεση με το stato terra, που ήταν εκτάσεις στην ιταλική χερσόνησο) στην Ανατολή». Επίσης αρχίζουν να χτίζονται σημαντικές οχυρώσεις στο Ναύπλιο. Ας θυμηθούμε εδώ ότι ο βενετοτουρκικός πόλεμος, που είχε αρχίσει με την Παπική Σταυροφορία του 1463, είχε παραταθεί έως το 1479 με τρομερές συνέπειες για τα ελληνικά εδάφη. Η κατάσταση στο Μοριά ήταν εύθραυστη, διότι τοπικοί Οθωμανοί αγάδες αποσπούσαν γαίες και προέβαιναν σε πειρατικές πράξεις, οι μισθοφόροι δεν είχαν πληρωθεί για πολύ καιρό, ενώ πολλοί ντόπιοι Μοραΐτες, Έλληνες και Αλβανοί, θεωρούσαν την επιλογή της ειρήνης με την Τουρκία ως βενετσιάνικη προδοσία. Ο Bartolomeo Minio λοιπόν φτάνει στο Ναύπλιο στην αρχή μιας πρόσφατης και μακράς περιόδου ειρήνης.

Νωρίτερα από την παρούσα διατριβή, μία σύντομη πηγή για το βενετσιάνικο Ναύπλιο είναι το άρθρο του Γ.Σ. Πλουμίδη «Ειδήσεις για το βενετοκρατούμενο Ναύπλιον, 1440-1550», στο Πελοποννησιακά, αρ. 8 (1971), 261-275., καθώς , βέβαια, και το βιβλίο της Ευτυχίας Λιάτα «Το Ναύπλιο και η ενδοχώρα του από τον 17ο στον 18ο αιώνα ,οικιστικά μεγέθη και κατανομή της γης», Ακαδημία Αθηνών, 2002, που αναλύει το Κτηματολόγιο των Βενετσιάνων, με στοιχεία των ετών 1703-1705.

Ας σημειωθεί ότι η πραγμάτωση της ειρήνης εξαρτάτο όχι τόσο από την υπογραφή ενός φιρμανίου, αλλά από τις ενέργειες των τοπικών Βενετσιάνων και Οθωμανών ηγετών για τις λεπτομέρειες, π.χ. διαμόρφωση ορίων κ.λπ., που συνεπάγεται. Ο Minio ως προβλεπτής επρόκειτο να συμμετάσχει κατά τη διάρκεια της θητείας του σε τέσσερις διαφορετικές διαπραγματεύσεις για όρια, μια παμπελοποννησιακή εξέγερση, καθώς και σε διαρκή αγώνα κατά των πειρατών στη θάλασσα και στη στεριά. 84 dispacci του Minio προς την Signoria και τον Capitan Generale του στόλου βρίσκονται στη βιβλιοθήκη του Μουσείου Correr στη Βενετία «dispacci al Senato ed at altri Bartolomeo Minio» κι έχουν δημοσιευτεί στον έκτο τόμο του Κ. Σάθα «Μνημεία ελληνικής ιστορίας». Το πρώτο dispaccio έχει χρονολογία 12 Νοεμβρίου 1479 και το τελευταίο 25 Μαρτίου 1483. Υπάρχουν επίσης στην ίδια βιβλιοθήκη εκθέσεις τέλους διακυβέρνησης από τρεις κυβερνήτες του Ναυπλίου το 1525, το 1527 και το 1531. Οι εκθέσεις αυτές (relationes) προσφέρουν βασική πληροφόρηση, που ο Minio δεν δίνει: αριθμοί πληθυσμού και αλλαγές, σχόλια περί του Συμβουλίου (Consilio) του Ναυπλίου, εκθέσεις για φόρους, όμως τα dispacci είναι καθημερινές περιγραφές των θεμάτων και των κρίσεων, αναχωρήσεις και αφίξεις στρατιωτών, αξιωματικών και πλοίων, περιοδικές επιθεωρήσεις και πληρωμές, εξέλιξη των σχέσεων. Επίσης, τα dispacci, που καλύπτουν 42 διαδοχικούς μήνες, κάνουν δυνατή την ανίχνευση σχέσεων μεταξύ εποχών και γεγονότων.

Όπως σημειώνει η ερευνήτρια, οι εκθέσεις του Minio μπορούν να συγκριθούν με ανάλογες του Giacomo Barbarigo, που γράφτηκαν μεταξύ 1465 και 1466. Εξάλλου έχουμε λίγες ή σχεδόν ανύπαρκτες πηγές για την περίοδο εκείνη εκ μέρους των Ελλήνων. Η μόνη, η οποία φαίνεται να υπάρχει, είναι το κείμενο του Δωροθέου της Μονεμβασίας, «Bιβλίον Iστορικόν» του 17ου αιώνα, το οποίο παρουσιάζει μια θετική εικόνα της βενετσιάνικης κυριαρχίας.

Ποιος ήταν όμως ο Bartolomeo Minio; Όταν φτάνει στο Ναύπλιο, βρίσκεται σε μια μέση ηλικία με προηγούμενη εμπειρία μια θητεία στην Κέρκυρα ως cancelliere. Έπασχε από συχνούς πονοκεφάλους και πόνους στον αυχένα. Ήταν μάλλον μοναχικός άνθρωπος. Τη θητεία του ελαφρύνει η συχνή άφιξη του κουνιάδου του, Piero Trevisan, κυβερνήτη μιας γαλέρας, ο οποίος έφτασε στο Ναύπλιο με αποστολή αρκετές φορές. Αισθανόταν απομονωμένος «in questa terra in luogo remoto» με τη δουλειά του να μην αναγνωρίζεται, τα γράμματά του να μένουν χωρίς απάντηση και τα αιτήματά του για χρήματα, τρόφιμα και προμήθειες να αγνοούνται. Ο Minio βρίσκεται συνέχεια κουρασμένος ζητώντας χρήματα, σιτηρέσια για τους στρατιώτες, εργάτες, υλικά, δηλαδή η απελπισία και η απογοήτευσή του είναι προφανείς.

Για τη συνέχεια του άρθρου πατήστε διπλό κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Το Ναύπλιο του 1500 στα βενετσιάνικα έγγραφα


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ναύπλιο, Ναύπλιο - Ιστορικά, Ψηφιακές Συλλογές Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Augustino Sagredo, Bartolomeo Minio, Diana Wright, Άρθρο, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Γιώργος Ρούβαλης, Διδακτορική Διατριβή, Ενετοκρατία, Ιστορία, Ναύπλιο, Ψηφιακές Συλλογές, Piero Trevisan, Provveditor, Stato Mar Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Πύρρος Διονύσιος ο Θετταλός – Προσωπογραφίες

Προσωπογραφίες ­- Πύρρος Διονύσιος ο Θετταλός (1774 ή 1777 – 1853)

 

Ο λόγιος – κληρικός, Διονύσιος Πύρρος γεννήθηκε το 1774 (ή 1777) στην Καστανιά Τρικάλων. Σε ηλικία πέντε ετών ορφανεύει από τον πατέρα του. Έχει έναν αδελφό, τον ιερομόναχο Ιωακείμ. Το πατρικό του όνομα είναι Πούρος ή Μπούρος. Έμεινε όμως στην ιστορία ως Διονύσιος Πύρρος ό Θετταλός. Τα πρώτα του γράμματα τα μαθαίνει στην Καστανιά και αργότερα χειροτονείται ιεροδιάκονος στη μονή Μεταμορφώσεως των Μετεώρων από τον Αμβρόσιο, πρώην Τρίκκης.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός, χαλκογραφία, έργο του Γεράσιμου Πιτσαμάνου (1787-1825), αρχιτέκτονα και ζωγράφου.

Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός, χαλκογραφία, έργο του Γεράσιμου Πιτσαμάνου (1787-1825), αρχιτέκτονα και ζωγράφου.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός, χαλκογραφία στο: Περιήγησις ιστορική και βιογραφία ... Αθήνα, 1848.

Διονύσιος Πύρρος ο Θετταλός, χαλκογραφία στο: Περιήγησις ιστορική και βιογραφία … Αθήνα, 1848.

 

Στο έργο του « Περιήγησις της Ελλάδος και πόλεμοι αυτής αρχαίοι και νεώτεροι» βρίσκουμε τα «Αργολικά». Στο κεφάλαιο αυτό ο Πύρρος αναφέρεται στην Γενική Ιστορία της Αργολίδας, στους πρώτους κατοίκους, στους βασιλείς, στην κατά της Τρωάδος βοήθεια, στους πολέμους των Αργείων, στα όρη, στα ποτάμια, στους κατοίκους, στα ήθη, στη θρησκεία, στις αρχαιότητες, στις ακροπόλεις ενώ επισκέφτηκε το Άργος, το Ναύπλιο, το Κεφαλάρι, τους Μύλους, το Ελληνικό, το Σκαφιδάκι, τις Μυκήνες, τα Δερβενάκια κ.α. 

 

Διαβάστε ακόμη:

 Πύρρος Διονύσιος ο Θετταλός (1774 ή 1777 – 1853)

Το πρώτο χαρτοποιείο στην Ελλάδα – Κεφαλάρι Άργους


Filed under: Πρόσωπα & γεγονότα του΄21, Προσωπογραφίες Tagged: 1821, Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιογραφίες, Ιστορία, Κληρικός, Λόγιοι, Προσωπογραφίες, Πύρρος Διονύσιος ο Θετταλός, Πολιτισμός, Συγγραφέας, Pyrros Dionysios o Thettalos Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Στείρης Γεώργιος

Στείρης Γεώργιος


 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Γεώργιος Στείρης

Γεώργιος Στείρης

Ο Γεώργιος Στείρης είναι Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας των Μέσων Χρόνων και της Αναγέννησης στη Δύση, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Κιβέρι Αργολίδας. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια Κρήτης και Αθηνών. Έχει διδάξει, πέραν του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το ΕΑΠ και το Paideia Program του University of Connecticut.

Είναι Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Ανακηρύχθηκε Επίτιμος Δημότης Χίου για την προσφορά του στην προαγωγή της φιλοσοφικής έρευνας (2012). Επίσης, του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο του Al-Farabi Kazakh National University (Kazakhstan) για την προσφορά του στην μελέτη της αραβικής φιλοσοφίας (2015).

Έχει δημοσιεύσει τέσσερεις μονογραφίες και 39 επιστημονικά άρθρα (σε πέντε γλώσσες), έχει επιμεληθεί την έκδοση τριών συλλογικών τόμων και έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε 31 επιστημονικά συνέδρια στο εξωτερικό (Ευρώπη, Αμερική, Ασία).

Ερευνητικά ενδιαφέροντα

Χριστιανική και Αραβική Φιλοσοφία στο Μεσαίωνα, Φιλοσοφία στην Αναγέννηση, Πρακτική Φιλοσοφία, Φιλοσοφία της Δύσης και Επιστήμη στο Μεσαίωνα και την Αναγέννηση.

 

Μονογραφίες

  • Η θεωρία του Niccolo Machiavelli για την ηθική και το νόμο, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2003.
  • Φιλοσοφία και Κόσμος, Κοσμολογικές αντιλήψεις κατά τους Μέσους Χρόνους και την Αναγέννηση, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2004.
  • Φιλοσοφία του κράτους και του δικαίου, Οι Μέσοι Χρόνοι και η Αναγέννηση, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα 2005.
  • Η θεμελίωση της μεσαιωνικής πρακτικής φιλοσοφίας, Η περί ηθικής και πολιτικής φιλοσοφία του al-Farabi, Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2011.

 

Μεταφράσεις – Επιστημονικές Επιμέλειες

 

  • Julia Annas, Αρχαία Φιλοσοφία, Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε, (τίτλος πρωτοτύπου Ancient Philosophy, A Very Short Introduction, Oxford University Press 2000), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006.
  • Bernard Crick, Δημοκρατία, Η εποχή μας σε 15 λέξεις, (τίτλος πρωτοτύπου Democracy, A Very Short Introduction, Oxford University Press 2002), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006.
  • Raymond Wacks, Φιλοσοφία του Δικαίου, Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε, (τίτλος πρωτοτύπου Philosophy of Law, A Very Short Introduction, Oxford University Press 2006), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006.
  • Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής της 16ατομης Larousse, Μεγάλη Θεματική Εγκυκλοπαίδεια, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2008.
  • Ιωάννης και Θεοδόσιος Ζυγομαλάς, Πατριαρχείο – Θεσμοί – Χειρόγραφα, Σ. Περεντίδης, Γ. Στείρης (επιμ.), Δαίδαλος – Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 2009.
  • Επιστημονική επιμέλεια του περιοδικού Παιδαγωγικός Λόγος ΙΣΤ (1/2010), Ενός λεπτού σιγή, 11+1 φιλοσοφικά κείμενα εις μνήμην Τάσου Πανταζή.

 

Μελέτες σε Επιστημονικά Περιοδικά και Συλλογικούς Τόμους

 

  1. «Η διαμόρφωση της έννοιας της προόδου στη φιλοσοφία της ιστορίας από τον Αυγουστίνο έως τον Bodin», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΛΖ΄ (2005-06).
  2. «Φιλοσοφικές αναφορές στα θεατρικά έργα του Machiavelli», Παράβαση, Επιστημονικό Δελτίο Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών 7 (2005).
  3. «Φιλοσοφική δραστηριότητα στην Ανατολική Πελοπόννησο τον 2ο αι μ.Χ.: Ηρώδης Αττικός, Αττικός και Αρποκρατίων», Πρακτικά 7ου Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών (Πύργος – Γαστούνη – Αμαλιάδα 11-17 Σεπτεμβρίου 2005), Εταιρεία Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήνα 2006, τ. Α’, 257-268.
  4. «Η εικόνα του κόσμου στο έργο του Nicollo Machiavelli», Δ. Κολιόπουλος (επιμ.), Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, Η πολιτισμική συνιστώσα των φυσικών επιστημών στην εκπαίδευση, ΣΕΕΑΠΗ, Πανεπιστήμιο Πάτρας, Εκδόσεις Ώθηση Πρότυπο Σύστημα Εκπαίδευσης, Αθήνα 2007.
  5. «Η μεσαιωνική ισλαμική θεωρία του πολέμου και οι σύγχρονες αναγνώσεις της», Θ. Πελεγρίνης – Ι. Μπουγάς (επιμ.), Πρακτικά Ημερίδας «Σύγχρονα Ηθικά Προβλήματα», Έλυτρον , Καλαμάτα 2008.
  6. «Ηθική και πολιτική στην εποχή των Αββασιδών», Ανδρ. Μάνος (επιμ.), Ηθική και Πολιτική, Διεθνής Επιστημονική Εταιρεία Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, Λεμεσός 2008.
  7. «O Αργείος φιλόσοφος Αρποκρατίων και η γενικότερη φιλοσοφική κίνηση στο κλασσικό και ρωμαϊκό Άργος», Αργειακή Γη 4 (2008).
  8. «Θέματα Ιατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας στην Αναγέννηση», Ηθική 6 (2008).
  9. «Από τον Ύστερο Μεσαίωνα στην Αναγέννηση. Συνέχεια ή ρήξη; Η μαρτυρία της φιλοσοφίας», Επιστημονική Επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών MA (2009-10).
  10. «Θεολογία και Πολιτική στην Πρώιμη Ισλαμική Περίοδο», Θ. Πελεγρίνης, Ι. Μπουγάς (επιμ.), Θεολογία και Πολιτική, Έλυτρον, Καλαμάτα 2009.
  11. «Η έννοια της παγκοσμίωσης στην πρώιμη αραβική φιλοσοφία και σύγχρονες αναγνώσεις της», Ανδρ. Μάνος (επιμ.), Παγκοσμίωση και Δημοκρατία, Διεθνής Επιστημονική Εταιρεία Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας, Λεμεσός 2009.
  12. «Georgius Trapezuntius Cretensis on Death», Zbornik Journal of Classical Studies Matica Srpska 11 (2009). (http://philpapers.org/rec/STEGTC).
  13. «We engaged a Master of Philosophy like other Teachers»: John and Theodosius Zygomalas and some Philosophical Discussions in the Second Half of the 16th century”, S. Perentidis, G. Steiris (eds), Ioannnes et Theodosios Zygomalas, Patriarchatus – Institutiones – Codices, Daedalus, Athens 2009.
  14. «Machiavelli’s appreciation of Greek Antiquity and the ideal of Renaissance», A. Lee, P. Peporte, H. Schnitker (eds), Renaissance? Perceptions of Continuity and Discontinuity in Europe, c.1300 – c.1550, Brill, Leiden 2010.
  15. «George of Trebizond’s contribution in the development of cosmology during the Renaissance», Μ. Ανδριανάκης (επιμ.), Πεπραγμένα ΙΔιεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 1-8 Οκτωβρίου 2006), τόμος Β1, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Ιστορία, Φιλολογικός Σύλλογος «Χρυσόστομος», Χανιά 2010.
  16. «Ο ρόλος της ελληνικής διανόησης στην αναγέννηση της φιλοσοφίας της φύσης και της επιστήμης στη Δυτική Ευρώπη κατά τον 15ο αιώνα», Παιδαγωγικός Λόγος ΙΣΤ (1/2010).
  17. «Οι χίμαιρες στο μύθο και τον 21ο αιώνα: Από τον Homo Sapiens στο Homo Cyborg», Α. Μάνος (επιμ.), Άνθρωπος και Τεχνολογία, Η παγκόσμια πολιτική και οικονομική κρίση, Ελληνική Εταιρεία Ηθικής, Λεμεσός 2011.
  18. «Φιλοσοφία και Φυσικές Επιστήμες στα πλαίσια του Καθολικισμού και της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης: 16ος-17ος αιώνας», Κ. Καρτάλης, Β. Λάζου, Α. Ψαρομηλίγκου (επιμ.), Οι Μεγάλες Δίκες, Η Δίκη του Γαλιλαίου, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία – Ιστορικά, Αθήνα 2011.
  19. «Φιλοσοφία και Θεολογία του Νικολάου, επισκόπου Μεθώνης, Νικόλαος Μεθώνης και Άγιος Λέων», Βυζαντινός Δόμος 17-18 (2010-11). Αναδημοσιεύτηκε στο Γ. Ξανθάκη, Α. Δουλαβέρας, Ι. Σπηλιοπούλου (επιμ.), Μεσσηνία: Συμβολές στην Ιστορία και στον Πολιτισμό της, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2012.
  20. «Exemplary deaths in the Peloponnese: Plutarch’s study of death and its revision by Georgius Trapezuntius Cretensis», in H. Cavanagh, B. Cavanagh, J. Roy (eds), Honouring the Dead in the Peloponesse, Proceedings of the Conference held at Sparta 23-26 April 2009, CSPS, University of Nottingham 2011.
  21. «Άνθρωπος, Φύση, Επιστήμη στον ουτοπικό στοχασμό της Αναγέννησης», Ε. Μανωλάς, Ε. Πρωτοπαπαδάκης (επιμ)., Περιβαλλοντική Ηθική: Προκλήσεις και Προοπτικές για τον 21ο αιώνα, Εκδόσεις Τμήματος Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Ορεστιάδα 2012.
  22. «Isidore of Seville and al- Fārābi on Animals: Ontology and Ethics», in E. Protopopadakis (ed.), Animal Ethics: Past and Present Perspectives, Logos Verlag, Berlin 2012.
  23. «Al-Farabi’s ecumenical state and its modern connotations», Skepsis XXII/iii (2012).
  24. «Platonic and Aristotelian Mathematics in Georgius’ Trapezuntius Comparatio Philosophorum Platonis et Aristotelis», Skepsis XXII/iv (2012).
  25. «Science at the Service of Philosophical Dispute: George of Trebizond on Nature», Philotheos: International Journal for Philosophy and Theology 12 (2012).
  26. «Harpocration, the Argive Philosopher, and the Overall Philosophical Movement in Classical and Roman Argos», Zbornik Journal of Classical Studies Matica Srpska 14 (2012).
  27. «Renaissance Studies in Greece», in: Teaching the Renaissance II, ed. by Angela Dreßen and Susanne Gramatzki, in: kunsttexte.de, Nr. 3, 2012 (5 pages), http://www.kunsttexte.de.
  28. «Politique, Religion et Hérésie dans le dialogue anonyme protobyzantin Περί Πολιτικῆς Ἐπιστήμης et dans l’oeuvre philosophique d’al-Fārābī», Byzantinische Forschungen, Internationale Zeitschrift für Byzantinistik XXXI, (2013).
  29. «Γνώση, Φύση, Πράξη στη Φιλοσοφία του al-Farabi», στο Γ. Βλαχάκης, Ε. Νικολαΐδης (επιμ.), Αφιερωματικός τόμος προς τιμήν Ι. Καρρά, (υπό έκδοση).
  30. «Η κατάρρευση της πολιτικής από την επικυριαρχία της οικονομικής επιστήμης», στο Α. Μάνος (επιμ.), Εξουσία και Δημοκρατία, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Λεμεσός 2013 (υπό έκδοση).
  31. Georgios Steiris, Nasia Lyckoura, «La perception et valorization de la philosophie arabe dans le Résumé de la Somme théologique de Saint Thomas d’Aquin de Georges Gennade Scholarios: les cas d’Avicenne et Averroès», στο G. Arabatzis (ed.), Marges de la Philosophie Byzantine, (υπό έκδοση).
  32. «Anthropologie, Religion und Politik in der praktischen Philosophie al-Fārābīs und in den politischen Traktaten Machiavellis», στο V. Pantazis, M. Stork (eds), Όμμασιν άλλοις,- Festschrift für Professor Ioannis E. Theodoropoulos zum 65. Geburtstag, Voraussichtlicher Erscheinungstermin: Herbst 2014, Erscheinungsort: Deutschland, in Kommission. (υπό έκδοση).
  33. «Proclus as a source for Giovanni Pico della Mirandola’s arguments concerning emanatio and creatio ex nihilo», D. Butorac, D. A. Layne (eds), Proclus and his Heirs, Cambridge University Press (υπό έκδοση).
  34. «Conclusiones secundum Pythagoram et Hymnos Orphei: Early modern reception of ancient Greek wisdom», K. Maricki – Gadjanski (ed.), Proceedings of the 8th International Conference of Ancients Studies: ‚Antiquity and Modern World: Interpretation of Ancient Culture and Heritage, (υπό έκδοση).
  35. «The stydy of the soul in Renaissance utopian literature», Agrafa 2 (2014), (υπό έκδοση).
  36. «Argyropoulos, John», «Eugenikos, Marc», «Gaza, Theodore», «Margunios, Maximus», «Maximus the Greek», «Philagrios, Joseph», «Roussanos, Pachomios», «Tomaeus, Nikolaus Laonikus», «Zygomalas, John and Theodosius», M. Sgarbi (ed.), Encyclopedia of Renaissance Philosophy, Springer, 2014-2016, (υπό έκδοση).

 


Filed under: Λογοτέχνες - Ιστορικοί, Πρὀσωπα Tagged: Al-Farabi, Argolikos Arghival Library History and Culture, Georgios Steiris, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιογραφίες, Επίκουρος Καθηγητής, Εκπαίδευση, Πολιτισμός, Στείρης Γεώργιος, Συγγραφέας Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

24° Φεστιβάλ Ναυπλίου

24° Φεστιβάλ Ναυπλίου | 19 – 28 Ιουνίου 2015


 

Το 24ο Φεστιβάλ Ναυπλίου, πιστό στην παράδοση του ως ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ κλασικής μουσικής στην Ελλάδα, θα διεξαχθεί φέτος από τις 19 έως τις 28 Ιουνίου 2015. Το φιλόμουσο κοινό θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει δέκα μαγευτικές συναυλίες με σύγχρονες ερμηνείες διεθνούς εμβέλειας.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ναύπλιο – Παλαμήδι, Άγιος Ανδρέας

Ναύπλιο – Παλαμήδι, Άγιος Ανδρέας

 

Καταξιωμένοι καλλιτέχνες από το εξωτερικό όπως το εξαιρετικό αυστριακό κουαρτέτο Ensemble Wien (κουαρτέτο εγχόρδων της Φιλαρμονικής της Βιέννης) με πάμπολλες ηχογραφήσεις, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εμφανίσεις· το καινοτόμο νεανικό σύνολο Chicago Consort που εντυπωσιάζει με τη σκηνική του παρουσία· καθώς και το ξακουστό για τη βιρτουοζιτέ του Trio Vuillaume (Τρίο εγχόρδων της Όπερας του Παρισιού) από τη Γαλλία – σε σύμπραξη με τον έχοντα σημαντική καριέρα εντός και εκτός των ελληνικών τειχών πιανίστα Θανάση Αποστολόπουλο – πιστοποιούν, για άλλη μια χρονιά, τη διεθνή ακτινοβολία του Φεστιβάλ.

 

 

Μουσικοί θεσμοί της χώρας, όπως η Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ που θα συμπράξει με τη διεθνώς αναγνωρισμένη μεσόφωνο Ειρήνη Καραγιάννη και τον πολυτάλαντο Τάσο Αποστόλου υπό τη μουσική διεύθυνση του Αναστάσιου Συμεωνίδη.

Συνθέτες καταξιωμένοι στο μουσικό και θεατρικό χώρο, όπως ο πολυβραβευμένος Φίλιππος Τσαλαχούρης – που σε μια ιδιαίτερη βραδιά θα ερμηνεύσει δικιά του σύνθεση ως υπόκρουση στο αριστούργημα του ελληνικού βουβού κινηματογράφου Αστέρω (1929).

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Φίλιππος Τσαλαχούρης

Φίλιππος Τσαλαχούρης

 

Σολίστες που έχουν εξυμνηθεί από τα διεθνή μέσα, όπως ο πιανίστας Νίκος Λαάρης – που εντυπωσίασε την Αθήνα τον Χειμώνα που μας πέρασε, ερμηνεύοντας έργα του Sir John Tavener, και το ίδιο πρόγραμμα θα επαναλάβει στο Ναύπλιο. Συμπράξεις όπως αυτές της εξαίσιας μεσόφωνου Αλεξάνδρα Γκράβας με τα μαγικά χέρια του πιανίστα Δημήτρη Γιάκα καθώς και η παρουσία νέων ερμηνευτών – όπως ο Κωνσταντίνος Δεστούνης, που πρόσφατα διακρίθηκε στο 39o Διεθνές Grand Prix Πιάνου Μαρία Κάλλας αλλά και του πρωτοπόρου ντουέτου VITA BREVIS, το οποίο συνδυάζει τη μπαρόκ μουσική με ζωντανά ηλεκτρονικά- δίνουν το φετινό στίγμα του Φεστιβάλ. Ένα στίγμα που καλύπτει ένα ευρύτατο φάσμα της σύγχρονης δημιουργίας και αναμφίβολα προβλέπεται να ενθουσιάσει.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Αλεξάνδρα Γκράβας

Αλεξάνδρα Γκράβας

 

Το Φεστιβάλ Ναυπλίου, υπό τη καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιάννη Βακαρέλη, έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους πιο συνεπείς και επιτυχημένους θεματικούς θεσμούς της ελληνικής περιφέρειας, έχει φιλοξενήσει μερικά από τα λαμπρότερα σχήματα και καλλιτέχνες της διεθνούς κλασικής σκηνής και έχει τιμηθεί με τη διάκριση του καλύτερου φεστιβάλ από την Ένωση Ελλήνων Μουσικών Κριτικών. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του έχουν εμφανιστεί πάνω από 250 Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες, ανάμεσα τους μερικά από τα πιο διάσημα ονόματα του κόσμου, καθώς και 24 Κουαρτέτα, 18 Συμφωνικές και Ορχήστρες Δωματίου πλήθος πρωτοεμφανιζόμενων νέων καλλιτεχνών. Οι συναυλίες του, που πραγματοποιούνται με συμβολικό εισιτήριο, στα μαγευτικά μνημεία και πλατείες του Ναυπλίου, έχουν προσελκύσει περισσότερους από 190.000 επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, τόσο από την τοπική κοινωνία, που το αγάπησε και το στήριξε από την πρώτη χρονιά, όσο και από την Αθήνα και την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ έχει σταθερούς φίλους που δίνουν το παρόν κάθε χρόνο, υπογραμμίζοντας την πολιτιστική αξία του Φεστιβάλ.

Χώροι συναυλιών: Πλατεία Αγ. Γεωργίου | Φουγάρο | Βουλευτικό | Πλατεία Συντάγματος | Παλαμήδι.

Ημερομηνία: Από Παρασκευή 19 έως Κυριακή 28 Ιουνίου

Ώρα έναρξης: 21.00

 

Πρόγραμμα

 

  • Παρασκευή 19 Ιουνίου – Πλατεία Αγίου Γεωργίου – Chicago Consort – ΗΠΑ
  • Σάββατο 20 Ιουνίου –  Φουγάρο
    Αθηνά Ρούτση – «Παρίσι-Κωνσταντινούπολη», μουσικά τοπία πάνω στις ράγες του Orient Express
  • Κυριακή 21 Ιουνίου –  Βουλευτικό
    Κωνσταντίνος Δεστούνης – Ρεσιτάλ Πιάνου
  • Δευτέρα 22 Ιουνίου – Βουλευτικό
    Νίκος Λαάρης στο πιάνο – Αφιέρωμα στον Τζον Τάβενερ
  • Τρίτη 23 Ιουνίου – Βουλευτικό
    Duo Vita Brevis – In Stil Μodernο: Συνθέσεις του 17ου και του 21ου αιώνα με άρωμα Βενετίας
  • Τετάρτη 24 Ιουνίου – Βουλευτικό
    Φίλιππος Τσαλαχούρης, σύνθεση/πιάνο – Βωβός κινηματογράφος με συνοδεία μουσικής.
    Δημήτρης Γαζιάδης – Ορέστης Λάσκος: Aστέρω (1929)
  • Πέμπτη 25 Ιουνίου – Βουλευτικό
    Αλεξάνδρα Γκράβας και Δημήτρης Γιάκας στο πιάνο – Ελληνικές Εμπνεύσεις
  • Παρασκευή 26 Ιουνίου –  Πλατεία Συντάγματος
    Ειρήνη Καραγιάννη και Τάσος Αποστόλου – Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία της ΕΡΤ
  • Σάββατο 27 Ιουνίου – Βουλευτικό
    Trio Vuillaume – Τρίο εγχόρδων της Όπερας του Παρισιού με τον Θανάσης Αποστολόπουλος στο πιάνο
  • Κυριακή 28 Ιουνίου – Παλαμήδι
    Ensemble Wien – Κουαρτέτο της Φιλαρμονικής της Βιέννης

Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: 24° Φεστιβάλ Ναυπλίου, Chicago Consort, Ensemble Wien, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Ειδήσεις, Μουσική, Ναύπλιο, Πολιτισμός, Φίλιππος Τσαλαχούρης, Nafplion Festival Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Παρουσίαση βιβλίου του Ιωάννη Π.Α. Ιωαννίδη με τίτλο: «Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ»

Παρουσίαση βιβλίου του Ιωάννη Π.Α. Ιωαννίδη με τίτλο: «Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ»


 

Ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας σας καλεί, την Πέμπτη 25 Ιουνίου 2015 και ώρα 8.30 μ.μ. στο Φουγάρο (Ασκληπιού 98, Ναύπλιο) στην παρουσίαση του βιβλίου του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Stanford Γιάννη Ιωαννίδη, με τίτλο: «Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ».

Το βιβλίο θα παρουσιάσουν η Ελισάβετ Γεωργίου, ψυχολόγος και σύμβουλος καριέρας, ο Γεώργιος Κόνδης, Δρ. Κοινωνιολογίας και συγγραφέας και ο Νικόλαος Μπουμπάρης, πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο Ακαδημαϊκός Χαράλαμπος Ρούσσος.

 

Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ

Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ

Καθώς απομακρυνόταν απ’ τη βραχώδη ακτή της χώρας των Λωτοφάγων, ο Οδυσσέας έκλαψε, γιατί για πρώτη φορά κατάλαβε πως ήταν θηλαστικό, όπως κι οι θαλάσσιοι ελέφαντες στις Piedras Blancas. Καθισμένος στο δoιάκι του πλοιαρίου, το έμπειρο μάτι του έτρεξε σε όλα τα ράφια της wall-to-wall βιβλιοθήκης, ώσπου βρήκε τον πρώτο τόμο της «Οδύσσειας» απ’ τις εκδόσεις Loeb. Εκεί πληροφορήθηκε για πρώτη φορά πως του την είχαν φέρει πολύ άνανδρα όλοι αυτοί οι χαμερπείς ραψωδοί και υμνωδοί που δε σηκωθήκανε ποτέ από το αναπηρικό τους καρεκλάκι με τα αλουμινένια υποπόδια και που δεν είχαν ταξιδέψει πουθενά και ποτέ, τώρα πλέον του είχαν αλλάξει μέχρι και το όνομα και τον λέγανε Ούτιν και έμαθε και όλες τις λεπτομέρειες για το χαμό όλων ανεξαιρέτως των εταίρων του. Ήξερε πλέον τι θα συμβεί, αλλά δεν είπε σε κανέναν τίποτα, τους καθησύχασε όλους. Ήταν ηγέτης εξάλλου πλέον…

 

Γιάννης Ιωαννίδης

 

Ο Γιάννης Ιωαννίδης κατέχει την έδρα C.F. Rehnborg στην πρόληψη νοσημάτων στο πανεπιστήμιο Stanford όπου είναι τακτικός καθηγητής στην ιατρική σχολή και τιμητικά καθηγητής στη σχολή ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών. Έχει διατελέσει επίσης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων, Harvard, Tufts και Imperial College.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Γιάννης Ιωαννίδης,  Ο ερευνητής των... ερευνών

Γιάννης Ιωαννίδης, Ο ερευνητής των… ερευνών

 

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη το 1965 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Το περιοδικό «The Atlantic» τον χαρακτήρισε το 2010 ως τον πλέον τολμηρό διανοητή-επιστήμονα. Έχει ζήσει σε πολύ διαφορετικά μέρη, αλλά στο νου του ξεχωρίζουν ιδιαίτερα η πανέμορφη πόλη των Ιωαννίνων, η ευγένεια των ανθρώπων της Ηπείρου και κάποια γαλήνια πρωινά στο Ιόνιο. Η σύνθεση της «Τοκάτας για την κόρη με το καμένο πρόσωπο» τον απασχόλησε από το 1989 έως το 2011. Οι «Παραλλαγές πάνω στην τέχνη της φυγής και ένα απονενοημένο ριτσερκάρ» γράφτηκαν από το 2010 έως το 2013.


Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιβλία, Βιβλίο, Βιβλιοπαρουσίαση, Ειδήσεις, Ιωάννης Π.Α. Ιωαννίδης, Πολιτισμός, Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας, Yiannis Ioannidis Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Rey Étienne (1789-1867)

Rey Étienne (1789-1867)


 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
 Voyage pittoresque en Grèce ....

Voyage pittoresque en Grèce ….

Ο Γάλλος ζωγράφος Étienne Rey (1789-1867), από τους πρώτους καθηγητές της Σχολής Καλών Τεχνών στη Λυών και διευθυντής του Μουσείου και της Σχολής Σχεδίου στη Βιέννη, ήταν εξαιρετικός δάσκαλος, δημοσίευσε εγχειρίδιο για την τεχνική της εγκαυστικής και υπήρξε μέλος πολλών καλλιτεχνικών εταιρειών. Ταξίδεψε σε μεγάλη ηλικία στην Ανατολή, το 1843, συντροφιά με τον επίσης ζωγράφο – αρχιτέκτονα Αntoine Marie Chenavard και τον αρχιτέκτονα J.M. Dalgabio. Ξεκίνησαν από τη Μασσαλία και μέσω Ιταλίας και Μάλτας περιηγήθηκαν για πέντε μήνες στην Ελλάδα, τη Μικρά Ασία και για μικρό χρονικό διάστημα στην Αίγυπτο.

Οι αποτυπώσεις του Rey με θέματα της Αθήνας, από την περίοδο του Όθωνα, και οι υπόλοιπες, κυρίως από την Πελοπόννησο[1], τη Στερεά Ελλάδα, τη Σύρο, την Κωνσταντινούπολη, την Τρωάδα και την περιοχή της Σμύρνης, δημοσιεύτηκαν σχεδόν είκοσι χρόνια μετά το ταξίδι, γιατί ο Rey θέλησε να χαράξει ο ίδιος τις λιθογραφίες από τα πρωτότυπα σχέδιά του. Πέθανε πριν προλάβει να δει την έκδοση των έργων του. Τις εικόνες συνοδεύουν παρασελίδιες σημειώσεις, σαν ημερολόγιο, με πληροφορίες σχετικές με το ταξίδι. Τα επιχρωματισμένα χαρακτικά, με τις αποτυπώσεις των μνημείων κυρίως, μοιάζουν περισσότερο με υδατογραφίες αποδίδοντας τον χώρο σε μαλακό και ήρεμο φως.

 

Σημείωση Αργολικής Βιβλιοθήκης


 

[1] Στην Πελοπόννησο επισκέφτηκε την Αργολίδα και σχεδίασε σημαντικές αρχαιότητες του Άργους, των Μυκηνών, της Επιδαύρου, κ.α. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1843 έφτασε στο Άργος με τον αρχιτέκτονα Αntoine Marie Chenavard, από τη Λυών και οι δύο, όπου ο Rey φιλοτέχνησε ένα σχέδιο, ενώ ο Chenavard αποτύπωσε την κάτοψη του θεάτρου. Δημοσίευσαν και οι δύο από έναν τόμο αναμνήσεων, με αόριστες αναφορές.

Voyage en Grèce et dans le Levant fait en 1843-1844 par A.M. Chenavard, Architecte, E. Rey peintre, professeurs à l’école des Beaux-Arts de Lyon, et M.J. Dalgabio architecte. Relation par A.m. Chenavard. Lyon. Imprimerie de Léon Boitels Quai Saint Antoine (1849).

 Voyage pittoresque en Grèce et dans le Levant fait en 1843-1844. Par E. Rey, peintre, & Chenavard, architecte, Professeurs à l’Ecole des Beaux-Arts de Lyon, membres de l’Academie des Sciences, Belles-Lettres Arts de ladite Ville, correspondants de plusieurs autres sociétés savantes, et Dalgabio, architecte. Journal de Voyage. Dessins et planches lithographiées par Etienne Rey, Louis Perrin, Lyon (1867).

(Michel Sève« Οι Γάλλοι Ταξιδιώτες στο Άργος », Ecole Francaise DAthenes, 1993)

 

Ιόλη Βιγγοπούλου

Δρ. Ιστορίας – Ερευνήτρια
Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

 

Πηγή


  • Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη

Filed under: Περιηγητές Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αρχαιότητες, Αρχιτεκτονική, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Αntoine Marie Chenavard, Ιστορία, Οικιστικό περιβάλλον, Περιηγητές, Πελοπόννησος, Συγγραφέας, Τέχνη, Φιλέλληνες, Rey Étienne Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Αρχαίο Θέατρο Άργους (Theâtre d’Argos) – Rey Étienne, 1843

Άποψη του Αρχαίου Θεάτρου του Άργους, κάτω αριστερά τα Ρωμαϊκά Λουτρά και στο βάθος το Ναύπλιο, επιχρωματισμένη λιθογραφία, Rey Étienne, 1843.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Άποψη του Αρχαίου Θεάτρου Άργους, κάτω αριστερά τα Ρωμαϊκά Λουτρά και στο βάθος το Ναύπλιο, επιχρωματισμένη λιθογραφία, Rey Étienne, 1843.

Άποψη του Αρχαίου Θεάτρου Άργους, κάτω αριστερά τα Ρωμαϊκά Λουτρά και στο βάθος το Ναύπλιο, επιχρωματισμένη λιθογραφία, Rey Étienne, 1843.

 

Ο Γάλλος ζωγράφος Étienne Rey (1789-1867), από τους πρώτους καθηγητές της Σχολής Καλών Τεχνών στη Λυών και διευθυντής του Μουσείου και της Σχολής Σχεδίου στη Βιέννη, έφτασε στο Άργος στις 18 Σεπτεμβρίου 1843, με τον αρχιτέκτονα Αntoine Marie Chenavard, από τη Λυών και οι δύο, όπου ο Rey φιλοτέχνησε ένα σχέδιο, ενώ ο Chenavard αποτύπωσε την κάτοψη του θεάτρου. Δημοσίευσαν και οι δύο από έναν τόμο αναμνήσεων, ο Rey το 1867 με τίτλο: «Voyage pittoresque en Grèce et dans le Levant fait en 1843-1844. Par E. Rey, peintre, & Chenavard, architecte, Professeurs à l’Ecole des Beaux-Arts de Lyon, membres de l’Academie des Sciences, Belles-Lettres Arts de ladite Ville, correspondants de plusieurs autres sociétés savantes, et Dalgabio, architecte. Journal de Voyage. Dessins et planches lithographiées par Etienne Rey, Louis Perrin, Lyon (1867)», στον οποίο περιλαμβάνεται και το σχέδιο του Αρχαίου Θεάτρου Άργους.


Filed under: Άργος, Γκραβούρες Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Άργος, Αρχαίο θέατρο Άργους, Αρχαιότητες, Αρχιτεκτονική, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Αntoine Marie Chenavard, Γκραβούρες, Περιηγητές, Πελοπόννησος, Πολιτισμός, Rey Étienne, Theâtre d'Argos Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Σκούρτη Παρασκευή

Σκούρτη Παρασκευή


 

Η Παρασκευή (Βιβή) Σκούρτη γεννήθηκε στην Ερμιόνη Αργολίδας. Πατέρας την ήταν ο Μίμης Σκούρτης σφουγγαράς και ψαράς και μητέρα της η Θωμαή Σκούρτη. Φοίτησε στο Γυμνάσιο Κρανιδίου και τελείωσε το Ράλλειο Γυμνάσιο Θηλέων Πειραιά. Σπούδασε Νηπιαγωγός στη Σχολή Νηπιαγωγών Καλλιθέας. Μετεκπαιδεύτηκε στη ΣΕΛΔΕ και στο Μαράσλειο Διδασκαλείο. Φοίτησε στο Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Υπηρέτησε για εννέα χρόνια ως Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής Νομού Κυκλάδων. Δίδαξε σε πολλά Προγράμματα επιμόρφωσης Νηπιαγωγών αλλά και άλλων εκπαιδευτικών ειδικοτήτων.

Έχει γράψει και δημοσιεύσει εργασίες και άρθρα για τη Διδακτική στην Προσχολική Αγωγή. Αρθρογραφεί στο περιοδικό «Στην Ερμιόνη…άλλοτε και τώρα» και έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες αναφορικά με τον πολιτισμό, την ιστορία και τη λαογραφία της ιδιαίτερης πατρίδας της.

Έργα της:

  • «Κουβέντες της ψυχής και του πελάγους», ποιητική συλλογή, εκδόσεις Πολύφεγγος, 2009.
  • «Οι σφουγγαράδες της Ερμιόνης», εκδόσεις Πολύφεγγος, 2012.
  • «Σ’ εκείνους που έχτισαν την Ερμιόνη», εκδόσεις Αρτέον, Αθήνα, 2015.

Filed under: Λογοτέχνες - Ιστορικοί, Πρὀσωπα Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιβλία, Βιβλίο, Βιογραφίες, Ερμιόνη, Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Σκούρτη Παρασκευή Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Το βενετσιάνικο Ναύπλιο του 1500: τόσο μακριά και τόσο κοντά. (Διαβάζοντας μια διατριβή για τη βενετσιάνικη κυριαρχία)

Το βενετσιάνικο Ναύπλιο του 1500: τόσο μακριά και τόσο κοντά. (Διαβάζοντας μια διατριβή για τη βενετσιάνικη κυριαρχία), Γιώργος Ρούβαλης


 

«Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» άρθρο του κ. Γιώργου Ρούβαλη Δρ. Ιστορίας, Καθηγητή και Συγγραφέα με τίτλο:

Το βενετσιάνικο Ναύπλιο του 1500: τόσο μακριά και τόσο κοντά. (Διαβάζοντας μια διατριβή για τη βενετσιάνικη κυριαρχία)

 

Η Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας κυριάρχησε στο Ναύπλιο περίπου 180 χρόνια. Εκατόν πενήντα στην αρχή και τριάντα αργότερα. Μπορούμε να πούμε ότι ήταν η δύναμη, που διαμόρφωσε κι έχτισε την κάτω πόλη του Ναυπλίου γύρω στο 1500, αλλά και φυσικά τα κάστρα, για τα οποία τα γνωρίζουμε σήμερα, δηλαδή το Παλαμήδι (γύρω στα 1700), το Μπούρτζι (γύρω στο 1350) και ενίσχυσε και επεξέτεινε τα τείχη της Ακροναυπλίας, που υπήρχαν νωρίτερα από τους Φράγκους και τους Βυζαντινούς.

Συχνά συγκρίνεται η κυριαρχία των Βενετσιάνων στο Ναύπλιο με εκείνη των Τούρκων και ορισμένοι θεωρούν ότι και οι δύο ήταν κατακτητές και ξένοι προς την ιδιοσυγκρασία μας. Όμως η ανάγνωση της διατριβής του 1999 της Αμερικανίδας ιστορικού Diana Wright μας επιτρέπει να γνωρίσουμε με λεπτομέρειες την καθημερινή ζωή του Ναυπλίου γύρω στο 1480, έστω και από τη μεριά των Βενετσιάνων επισήμων.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Βενετία. Η αίθουσα του συμβουλίου στο παλάτι του Δόγη. George Newenham Wright, περ. 1842.

Βενετία. Η αίθουσα του συμβουλίου στο παλάτι του Δόγη. George Newenham Wright, περ. 1842.

Πολλά πράγματα μαθαίνουμε απ’ αυτή τη διατριβή. Υπάρχουν γενικές πληροφορίες για τη γραφειοκρατική δομή της βενετσιάνικης κυριαρχίας στη Μεσόγειο, τις σχέσεις με τους Έλληνες υπηκόους, με τους μισθοφόρους στρατιώτες της, με τους Τούρκους, καθώς και την αντιμετώπιση που δόθηκε σε μια παμπελοποννησιακή εξέγερση των μισθοφόρων της εναντίων των Τούρκων, την εξέγερση του Κροκόδειλου Κλαδά. Μας θυμίζει αυτή η διατριβή, αλλά σε διαφορετικό επίπεδο, το εξαιρετικά εμπνευσμένο μυθιστόρημα του Γάλλου ιστορικού, Bruno Racine, «Ο Άρχων του Μορέως», που δημοσιεύτηκε τη δεκαετία του ’80 στα ελληνικά από τον Κέδρο, και αναλύει τον εσωτερικό κόσμο του κυβερνήτη Agustino Sagredo, τον οποίον επιφόρτισε η Γερουσία να χτίσει το Παλαμήδι. Ο συγγραφέας μας εισάγει στα διλήμματα, τις δυσκολίες και τα επιτεύγματα ενός αξιωματούχου, που πρέπει σε σύντομο χρόνο να χτίσει ένα απόρθητο κάστρο και το καταφέρνει. Τα ίδια ή ανάλογα διλήμματα πρέπει να αντιμετώπισε και ο Προβλεπτής Bartolomeo Minio, τις μηνιαίες εκθέσεις του οποίου αναλύει για τέσσερα χρόνια η Diana Wright, ο οποίος είχε το δύσκολο έργο να διοικήσει ένα τεριτόριο, που κάλυπτε πάνω απ’ τη μισή Αργολίδα, αμέσως μετά έναν μακροχρόνιο ενετοτουρκικό πόλεμο και την προσαρμογή της αποικίας αυτής σε συνθήκες ειρήνης και καλών σχέσεων με τους Τούρκους. Ο Minio έχει, φτάνοντας στο Ναύπλιο, μεγάλα σχέδια για την πόλη, που του ανάθεσαν να διοικεί. Θέλει να στερεώσει τα τείχη της Ακροναυπλίας, αλλά και να τειχίσει την κάτω πόλη δίπλα στη θάλασσα, που ήταν σχεδόν απροστάτευτη. Γι’ αυτό ζητάει έμπειρους λιθοξόους από τη Βενετία, αφού δεν υπήρχαν επιτόπου, και κυρίως ανθρώπινο δυναμικό, τους κωπηλάτες δηλαδή μιας γαλέρας (120-150 ανθρώπους), που θα χρησίμευαν για το χτίσιμο των τειχών. Και τούτο διότι οι Ιταλοί και άλλοι μισθοφόροι στρατιώτες, που διέθετε, είναι αδύναμοι, πεινασμένοι, σχεδόν ρακένδυτοι από ακηδία της Βενετίας, που δεν έστελνε τακτικά μισθούς και σιτηρέσια.

Επίσης μαθαίνουμε πολλά για τους κανόνες, που διείπαν την αποστολή του, όχι μόνο του ιδίου, αλλά και οποιουδήποτε Βενετσιάνου Προβλεπτή στις αποικίες. Μας εντυπωσιάζει η αυστηρότητα και η διοικητική επιμέλεια, που έπρεπε να δείξει. Καταρχήν από τον ετήσιο προϋπολογισμό του (περίπου 1000 δουκάτα το χρόνο), τα οποία αντιπροσώπευαν μισθό για δύο αξιώματα, δηλαδή εκείνο του Διοικητή και Διαχειριστή της πόλης, αλλά κι εκείνο του στρατιωτικού Κυβερνήτη, αφαιρείτο ένας φόρος 40%. Κατόπιν υπήρχαν αυστηροί κανόνες για την καθημερινή συμπεριφορά του, που απέκλειαν φαινόμενα διαφθοράς. Δεν μπορούσε να επιβάλει αγγαρείες στους Έλληνες υπηκόους, εξαιτίας κάποιων προνομίων του Ναυπλίου, παρά μόνο ορισμένες. Δεν του επιτρέπετο να δέχεται δώρα απ’ αυτούς (τρόφιμα, μικρά ζώα κ.λπ.). Βρισκόταν μακριά από την πατρίδα του χωρίς την οικογένειά του και χωρίς τη γυναίκα του, όπως όλοι οι Βενετσιάνοι επίσημοι. Δεν του επιτρέπετο σαρκική συνάφεια με γυναίκες της αποικίας. Έπρεπε να παρακολουθεί τη φόρτωση των πλοίων με εγχώρια προϊόντα και να επιβάλει τους ανάλογους φόρους. Και φυσικά, είχε το δυσάρεστο έργο να επιβλέπει και να καθησυχάζει τους συχνά διαμαρτυρόμενους στρατιώτες του, οι οποίοι υπέφεραν από πείνα και έλλειψη χρηματικών αμοιβών. Ακόμα είχε το καθήκον να προστατεύει την αποικία του, την οποίαν όφειλε να γνωρίζει σε όλη της την έκταση, από ληστές και πειρατές, που έβριθαν εκείνα τα χρόνια στην Πελοπόννησο και το Αιγαίο. Διαβάζοντας τα έγγραφα μαθαίνουμε ότι ορισμένοι Μαυριτανοί πειρατές ήταν π.χ. υπό την άμεση καθοδήγηση του Τούρκου Διοικητή της Χαλκίδας και ένας τρόπος για να μην πεθάνουν από πείνα οι κάτοικοι του Ναυπλίου ήταν το ψάρεμα στη θάλασσα και η εμπορική ναυτιλία. Η πόλη του Ναυπλίου εκείνα τα χρόνια ήταν πολύ φτωχή. Δεν είχε ας πούμε τη δυνατότητα να φτιάξει τούβλα ούτε να βρει κομμένες πέτρες για χτίσιμο. Δεν υπήρχε κοντά, παρά μόνο στις Σπέτσες, ξυλεία. Ο ίδιος ο Προβλεπτής γράφει συχνά ότι λυπάται τους υπηκόους του, γιατί είναι φτωχοί, άσχημοι και αδύνατοι σαν σκουράντζοι.

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Ναύπλιο - Coronelli Maria Vincenzo

Ναύπλιο – Coronelli Maria Vincenzo

 

Πρέπει λοιπόν να αναλογιστούμε τις συνθήκες διαβίωσης και επιβίωσης στο Ναύπλιο εκείνα τα χρόνια. Συνθήκες σκληρές, σπίτια που σε άλλο άρθρο της η Diana Wright διαπιστώνει ότι ήταν συνήθως ξύλινα με καλαμωτή σκεπή και όχι τα λαμπρά πέτρινα που γνωρίζουμε εμείς και προέρχονται από την ύστερη βενετσιάνικη περίοδο (Παλαμήδι, Αρσενάλε στην πλατεία Συντάγματος, Βενετσιάνικο Διοικητήριο κοντά στην Αγιά Σοφιά κ.λπ.). Όλα αυτά μας φαίνονται πολύ μακριά από μας, συνθήκες πρωτόγονες, πλοία με κωπηλάτες και χωρίς ατμό, έλλειψη θέρμανσης στα κτίρια, αρρώστιες που αποδεκάτιζαν στρατιώτες και κατοίκους, εισβολές Τούρκων ληστών, που κομμάτιαζαν όσους έβρισκαν πρόχειρους κ.λπ. Μας φαίνεται λοιπόν εκείνη η εποχή πολύ μακριά, αλλά και πολύ κοντά, γιατί οι λεπτομέρειες, που δίνει η Diana Wright, μας ανεβάζουν στην Ακροναυπλία, μας κατεβάζουν στην αγορά, απαριθμούν τις εκκλησίες μας και μας πηγαίνουν ακόμα και μέχρι τις αλυκές του Θερμησίου (Ερμιόνη), πλούσιο φέουδο, που είχε οικειοποιηθεί ο Λατίνος Επίσκοπος. Από τα γραπτά του Minio δεν φαίνεται να έπαιζε μεγάλο ρόλο η θρησκεία στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, παρόλο που υπήρχε και Ορθόδοξος Επίσκοπος και Ορθόδοξοι ιερείς. Ορισμένοι έξυπνοι Έλληνες μιλούσαν και τα βενετσιάνικα και τα τούρκικα εκτός από τα ελληνικά και χρησίμευαν συχνά ως διερμηνείς του Προβλεπτή σε διαπραγματεύσεις με τους Τούρκους. Άλλοι γηραιότεροι και σεβαστοί πολίτες χρησίμευσαν ως μάρτυρες σε μια μακρά διαδικασία καθορισμού των ορίων της αποικίας με τις κτήσεις των Τούρκων. Τότε το όριο βρισκόταν στην Τίρυνθα. Το Άργος ήταν τούρκικο. Μεγάλη σημασία είχαν τα άλογα για τις μετακινήσεις των κατοίκων και οι στρατιώτες ήταν περισσότερο σημαντικοί όταν ήταν ιππείς, με άλογα που διατηρούσαν οι ίδιοι. Η Βενετία παραχωρούσε μικρά κομμάτια γης σ’ αυτούς τους στρατιώτες για να τρέφονται οι ίδιοι κι οι οικογένειές τους και να συντηρούν τα άλογά τους. Έτσι κατάφερναν να μην πεθάνουν απ’ την πείνα, που τους απειλούσε συχνά. Όπως και στην Ελληνική Επανάσταση, οι μετακινήσεις γίνονταν ιππαστί κι έτσι μετρούσαν τις αποστάσεις. Ο φόβος των πειρατών δεν ήταν μόνο να χάσει κανείς το πλοίο και το φόρτωμά του ή να σκοτωθεί, αλλά και να πιαστεί σκλάβος και να πουληθεί στο σκλαβοπάζαρο της Χίου, που όλο εκείνο το διάστημα λειτουργούσε με αυτόν τον τρόπο.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Τιντορέττο (Jacopo Tintoretto 1518-94), Πορτρέτο Ενετού Ναυάρχου. Museo Nacional del Prado (Spain - Madrid).

Τιντορέττο (Jacopo Tintoretto 1518-94), Πορτρέτο Ενετού Ναυάρχου. Museo Nacional del Prado (Spain – Madrid).

Έτσι διαπιστώνουμε ότι η βενετσιάνικη διοίκηση είχε ένα corpus αυστηρών κανόνων διακυβέρνησης (με τις ανάλογες εξαιρέσεις βέβαια, αφού ορισμένοι άλλοι Προβλεπτές δικάστηκαν για καταχρήσεις κ.λπ.) κι ακόμα μια καλά δομημένη γραφειοκρατία. Υπάρχουν και άλλα στοιχεία, που δεν αναφέρει ο Minio και που συντέλεσαν φυσικά στον πλούτο αυτής της δημοκρατίας, η κυριαρχία της οποίας κράτησε για 1000 χρόνια. Εμείς στην Ελλάδα καμαρώνουμε για τα 1000 χρόνια του Βυζαντίου, αλλά υπήρξαν και άλλες αυτοκρατορίες, που επίσης κράτησαν 1000 χρόνια. Ήταν βέβαια μια αριστοκρατική διοίκηση από εκλεκτές οικογένειες, αλλά ο πλούτος που συσσώρευσαν στη Βενετία από το εμπόριο μπαχαρικών, που μετέφεραν από την Αλεξάνδρεια κυρίως και διένειμαν στην Ευρώπη, ήταν τόσος που και οι κατώτερες τάξεις, εργάτες, τεχνίτες, ναυτικοί, πλούτισαν κι αυτές και δεν έθεταν σε αμφισβήτηση το ολιγαρχικό καθεστώς. Η Βενετία συχνά πολέμησε και μάλιστα μόνη της εναντίον των Τούρκων, διότι πολλές συμμαχίες που συνήψε με άλλα χριστιανικά βασίλεια, Γάλλους, Γερμανούς κ.λπ., συχνά δεν διαρκούσαν και απέμενε μόνη να πολεμάει. Στην περίπτωση αυτή οι πατρίκιοι της Βενετίας ήξεραν ότι θα τους επιβληθεί έκτακτη φορολογία. Π.χ. έπρεπε να αρματώσουν και να πληρώσουν καπετάνιο και πληρώματα ενός ή περισσότερων πλοίων και δέχονταν αυτά τα πρόσθετα βάρη χωρίς διαμαρτυρία, γιατί ήξεραν ότι τα μελλοντικά εμπορικά κέρδη τους βασίζονταν εκεί. Οι νέοι υφίσταντο μια συνεχή διοικητική εκπαίδευση σε διάφορες θέσεις στην πρωτεύουσα για να μπορέσουν αργότερα να σταλούν στις αποικίες της Μεσογείου. Θυμίζουμε ότι εκτός από το Ναύπλιο η Βενετία επικράτησε για 450 χρόνια στην Κρήτη, σχεδόν 100 χρόνια στην Κύπρο και εκατονταετίες σε διάφορα άλλα μικρότερα νησιά του Αιγαίου. Επίσης υπήρχαν τακτικές νηοπομπές από τη Βενετία προς την Αλεξάνδρεια, όπου έφταναν τα μπαχαρικά από Άραβες εμπόρους με προέλευση την Ασία, τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολη και την Οδησσό. Γι’ αυτό το λόγο η Βενετία χρειαζόταν όχι μεγάλες εκτάσεις καλλιεργήσιμης γης, αλλά μικρά λιμάνια στο δρόμο των νηοπομπών, όπως το Ναύπλιο, τη Μεθώνη, την Κορώνη, τα Ιόνια νησιά κ.λπ. Ορισμένοι θα αντιτείνουν την ύπαρξη ανταγωνιστών της, όπως π.χ. των Γενοβέζων, οι οποίοι κατείχαν τη Χίο και ορισμένα άλλα νησιά του Αιγαίου, την Κεφαλονιά κ.λπ. Όμως σε βάθος χρόνου αντιλαμβανόμαστε ότι η κυριαρχία της Γένοβας κράτησε μόνον 300 περίπου χρόνια, που σε σύγκριση με τα 1000 της Βενετίας ωχριούν. Το καθεστώς ήταν ολιγαρχικό, αλλά ο Δόγης δεν ήταν απόλυτος άρχων. Διάφορα συμβούλια (περί εξωτερικών σχέσεων, περί εσωτερικών θεμάτων, περί υδάτων κ.λπ.) περιόριζαν την εξουσία του. Κάποιος απ’ τους πρώτους Δόγηδες, που δοκίμασε να γίνει βασιλιάς, συνελήφθη και αποκεφαλίστηκε. Επίσης η Βενετία είχε τρομερές μυστικές υπηρεσίες. Τούτες δεν απέφυγαν και ορισμένα λάθη της, όπως π.χ. την πρώτη παραχώρηση αμαχητί της Μονεμβασιάς και του Ναυπλίου στους Τούρκους από λάθος της διπλωματίας της. Στην Κωνσταντινούπολη η Βενετία είχε μόνιμο πρέσβη και εμπορικό σταθμό.

Σε σύγκριση λοιπόν μ’ αυτή την αξιοθαύμαστη γραφειοκρατική μηχανή, οι εκθέσεις του Minio μας φανερώνουν την αταξία και διαφθορά της τούρκικης διοίκησης. Οι Οθωμανοί αξιωματούχοι έχαναν συχνά το αξίωμα ή και το κεφάλι τους από τα καπρίτσια των σουλτάνων. Στα τέσσερα χρόνια της διακυβέρνησής του, ο Bartolomeo Minio γνώρισε όχι λιγότερους από τέσσερις Φλαμπουράρηδες, δηλαδή Τούρκους διοικητές του Μοριά. Ορισμένοι άγριοι κι απολίτιστοι, ορισμένοι γλυκείς και φιλικοί προς τον αντίπαλο. Όλα όμως αγοράζονταν, αφού κάθε συνάντηση μαζί τους συνεπάγετο πλούσια δώρα γι’ αυτούς. Ένας τους μάλιστα ζήτησε ανοιχτά λίγο κρασί, που του εδόθη. Η εντύπωση που αποκομίζουμε από τις εκθέσεις αυτές δεν είναι ότι οι Έλληνες καταπιέζονταν, παρόλο που υπήρχε μεγάλη φτώχια. Υπήρχαν όμως και πλούσιοι Έλληνες, αυτοί που είχαν με καλή τύχη εμπορευτεί και «πλουτίσει». Ένας απ’ αυτούς αγόρασε τρία ασημένια κύπελλα για να προσφέρει στον Minio ως δώρο για τον Φλαμπουράρη. Βέβαια οι μισθοί των κατώτερων Βενετσιάνων αξιωματούχων της πόλης, γραμματέων, αστυνόμων κ.λπ., συνελλέγοντο από χρήματα των υπηκόων, που χρησιμοποιούσαν τις υπηρεσίες τους. Αλλά δεν είχαμε το γενικευμένο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία σύστημα της αγοράς των υψηλών θέσεων και το διαρκές μπαξίσι, που κυριαρχούσε εκεί. Οι Βενετσιάνοι ανώτεροι αξιωματούχοι πληρώνονταν από τη Γερουσία και δεν ξεζούμιζαν τους υπηκόους.

Ένα μόνιμο πρόβλημα της διοίκησης ήταν οι Αλβανοί μισθοφόροι. Καλοί πολεμιστές, πολύ χρήσιμοι σε καιρό πολέμου, ήταν όμως απείθαρχοι και αυτοδιοικούμενοι σχεδόν σε καιρό ειρήνης, πράγμα που οδήγησε στην εξέγερση του Κροκόδειλου Κλαδά, που αναφέραμε. Ας προσέξουμε όμως ότι ακόμα κι αυτοί οι Αλβανοί, όπως οι άλλοι Έλληνες μισθοφόροι της Βενετίας, την εξέγερση εκείνη την κατηύθυναν εναντίον των Τούρκων και όχι της Βενετίας, προς την οποία είχαν αισθήματα υποταγής. Σύμφωνα με τη Diana Wright αυτή η πολύμηνη εξέγερση του Κροκόδειλου Κλαδά διαμόρφωσε το πνεύμα των μετέπειτα «κλεφτών» της Ελληνικής Επανάστασης στο Μοριά, όντας η πρώτη εκδήλωσή τους.

Το γενικότερο συμπέρασμα είναι ότι η βενετσιάνικη κυριαρχία στο Ναύπλιο δεν μπορεί να εξισωθεί με την τούρκικη. Δεν είναι μόνο η διαφορά θρησκείας, αλλά, όπως παρατηρήσαμε, η διαφορά μεταξύ μιας εξελιγμένης, μοντέρνας για την εποχή, γραφειοκρατικής δομής και μιας απρόβλεπτης ακαταστασίας της διοίκησης. Και βέβαια, ειδικά για το Ναύπλιο, δεν πρέπει να ξεχνάμε, όπως είπαμε, ότι οι Βενετσιάνοι έχτιζαν, έχτιζαν, έχτιζαν κι έφτιαξαν μετά το 1500 τη σημερινή κάτω πόλη σε πολλά σημεία οικοδομώντας πάνω σε πασσάλους, όπως στη Βενετία, π.χ. τη μεγαλοπρεπή οικία Καραπαύλου στην οδό Μπουμπουλίνας (1860), αλλά και διαμόρφωσαν οι Βενετσιάνοι τη σημερινή μορφή της πόλης και την πλατεία Συντάγματος και το Μεγάλο Δρόμο, που διαπερνούσε όλη την πόλη για να φτάσει στα εξωτερικά τείχη.

Γι’ αυτό το λόγο, το σημερινό Ναύπλιο έχει μεγάλο χρέος απέναντι της Βενετίας, που μας κυριάρχησε και μας διαμόρφωσε, για δικούς της βέβαια λόγους, για τόσα χρόνια.

 

Γιώργος Ρούβαλης

Δρ. Ιστορίας, Πανεπιστήμιο  Paris-X.- Καθηγητής- Συγγραφέας


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ελεύθερο Βήμα, Ενετοκρατία, Ναύπλιο Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Diana Wright, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βεν, Γιώργος Ρούβαλης, Ελεύθερο Βήμα, Ενετοκρατία, Ιστορία, Ναύπλιο, Πολιτισμός, Venice Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Πρoστατευμένο: Γκιούλη Βασιλική, «Τυπολογίες και κατασκευαστικά συστήματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στο Ναύπλιο». Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Πολυτεχνική Σχολή, Πάτρα, 2008.


O προμαχώνας των «Πέντε Αδελφών», A. Haubenschmid.

O προμαχώνας των «Πέντε Αδελφών», A. Haubenschmid, 1833-1834, υδατογραφία & μολύβι, Βαυαρικό Πολεμικό Μουσείο (Ingolstadt Bayerisches Armeemuseum).

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
O προμαχώνας των «Πέντε Αδελφών»,  A. Haubenschmid, 1833-1834, Βαυαρικό Πολεμικό Μουσείο (Ingolstadt Bayerisches Armeemuseum).

O προμαχώνας των «Πέντε Αδελφών», A. Haubenschmid, 1833-1834, Βαυαρικό Πολεμικό Μουσείο (Ingolstadt Bayerisches Armeemuseum).

 

O προμαχώνας των «Πέντε Αδελφών» αποτελεί τον μοναδικό σωζόμενο προμαχώνα της κάτω πόλης του Ναυπλίου που σώθηκε από την κατεδάφιση. Bρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά της Aκροναυπλίας και οφείλει το όνομά του στα πέντε βενετσιάνικα κανόνια, που ενίσχυαν την άμυνά του.

O προμαχώνας προστάτευε το δυτικό τμήμα της κάτω πόλης και το λιμάνι σε συνδυασμό με το Mπούρτζι. Σύμφωνα με την Ιωάννα Στεριώτου* κατασκευάστηκε από τους Τούρκους, πριν από τη Β΄ Ενετοκρατία.

Στο έργο του βαυαρού αξιωματικού Α. Haubenschmid, που  υπηρέτησε στην Ελλάδα κατά την οθωνική περίοδο, διακρίνουμε τα κανόνια αριστερά, δεξιά το Διοικητήριο και το Μπούρτζι στο βάθος. Έλληνες με φουστανέλες και Ευρωπαίοι στρατιωτικοί περιλαμβάνονται στο τοπίο.

Από τις τάξεις του Επικουρικού Βαυαρικού Εκστρατευτικού Σώματος αναδείχτηκε μια κατηγορία ερασιτεχνών ζωγράφων, όπως οι A. Haubenschmid και L. Köllnberger. Οι συνθέσεις τους αποτυπώνουν σκηνές της καθημερινής ζωής, τοπία και μνημεία καθώς και χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από τη ζωή των Βαυαρών στην Ελλάδα.

 

* Ιωάννα Στεριώτου, Συμπληρωματικά αμυντικά έργα στις οχυρώσεις της Πελοποννήσου (1684-1715). Δύο σχέδια του τείχους της πόλης του Ναυπλίου (18ος αι.) από το αρχείο της Βενετίας, «Η εκστρατεία του Franc. Morosini και το «Regno di Morea» – Μονεμβασιώτικος Όμιλος , Γ΄ Συμπόσιο Ιστορίας και Τέχνης (20-22 Ιουλίου 1990), Αθήνα 1998, σ. 135-154.


Filed under: Γκραβούρες, Ναύπλιο Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Α. Haubenschmid, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Γκραβούρες, Ιστορία, Ναύπλιο, Προμαχώνας, Πελοπόννησος, the five brothers bastion Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

«Το νερό», Μια ιστορία για την εγκατάσταση στη Νέα Κίο

«Το νερό», Μια ιστορία για την εγκατάσταση στη Νέα Κίο


 

 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Πανεπιστήμιο  Πελοποννήσου
To Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» σε συνεργασία με το Κ.Α.Π.Η. Νέας Κίου πραγματοποιούν, την Παρασκευή 3 Ιουλίου 2015 στις 7.30 μ.μ, βιωματικό πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων με στόχο την ανάκληση της μνήμης των προσφύγων της περιοχής που αφορά στην περίοδο της εγκατάστασης στην καινούρια πατρίδα μετά τη μικρασιατική καταστροφή.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Οικογένεια Κιωτών.

Οικογένεια Κιωτών.

Η βιωματική δράση στηρίζεται στο διήγημα με τίτλο «Το νερό» της Εύας Γιαγκιόζη, το οποίο αποτέλεσε τη λογοτεχνική αποτύπωση της εθνογραφικής έρευνας που πραγματοποίησαν οι ερευνήτριες, καταγράφοντας μαρτυρίες υπό μορφή συνέντευξης, υπερηλίκων της περιοχής. Η δραματοποιημένη αφήγηση, υπό τους ήχους του μαντολίνου, θα υποστηριχθεί από τις εμψυχώτριες Εύα Γιαγκιόζη και Σοφία Στενού. Η δράση θα ολοκληρωθεί με τη συμμετοχή στη διαδικασία των υπερηλίκων του Κ.Α.Π.Η. Η εκδήλωση είναι ανοιχτή για το κοινό.


Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Ειδήσεις, Νέα Κίος, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Πολιτισμός, Universität Peloponnes Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Η Πελοπόννησος κατά την έβδομη δεκαετία του 15ου αιώνα: Η μαρτυρία των πηγών

Η Πελοπόννησος κατά την έβδομη δεκαετία του 15ου αιώνα: Η μαρτυρία των πηγών – Φωτεινή Β. Πέρρα. «Εκκλησιαστικός Φάρος», έκδοσις της Αφρικής, AlexandriaJohannesburg, 2012.


 

Μια από τις πλουσιότερες σε ιστορικό παρελθόν περιοχές του ελλαδικού χώρου, στενά συνδεδεμένη με την παρουσία ποικίλλων κυριάρχων κατά την εποχή του Μεσαίωνα αποτελεί η Πελοπόννησος, ο «τόπος του Μορέως» σύμφωνα με το ομώνυμο Χρονικό. Επαρχία της βυζαντινής αυτοκρατορίας την περίοδο της ακμής της τελευταίας, παρέμεινε στην κατοχή της ως το 1205, οπότε και πέρασε στην κυριαρχία των Φράγκων, οι οποίοι ίδρυσαν το πριγκιπάτο της Αχαΐας.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Παράσταση νίκης Οθωμανού σουλτάνου, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης στο: L'histoire de la decadence de l'empire grec, et establissement de celuy des Turcs, par Chalcondile Athenien..., Parisien, Claude Sonnius, 1632.

Παράσταση νίκης Οθωμανού σουλτάνου, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης στο: L’histoire de la decadence de l’empire grec, et establissement de celuy des Turcs, par Chalcondile Athenien…, Parisien, Claude Sonnius, 1632.

Από το 1348/49 η Πελοπόννησος πολιτικά μετατράπηκε σε Δεσποτάτο όταν ο Μανουήλ Καντακουζηνός ανέλαβε την εξουσία ως πρώτος Δεσπότης. Κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα, οι βυζαντινοί κύριοι της αρχικά του οίκου των Καντακουζηνών και στη συνέχεια της δυναστείας των Παλαιολόγων χρειάστηκε να έρθουν αντιμέτωποι με τις εισβολές Αλβανών και Τουρκομάνων μέχρι την ουσιαστική κατάλυση του Δεσποτάτου το 1460/61 περίοδο κατά την οποία κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, με εξαίρεση τις περιοχές που βρίσκονταν υπό βενετική κυριαρχία δηλαδή, τη Μεθώνη, την Κορώνη, το Άργος και το Ναύπλιο. Οι ιστορικές τύχες της Πελοποννήσου κατά τις διάφορες φάσεις της από τον 13Ο αι. και έπειτα έχουν γίνει αντικείμενο ενδελεχούς έρευνας από πολλούς μελετητές, οι οποίοι μας έχουν δώσει σημαντικότατες συμβολές για τις κυριότερες φάσεις της μεσαιωνικής πελοποννησιακής ιστορίας ως το 1463, στις οποίες ήδη αναφερθήκαμε συνοπτικά.

Τη βυζαντινή παρουσία στην Πελοπόννησο διαδέχθηκε η περίοδος των Οθωμανικών εισβολών, τις οποίες πρόσφατα έχει περιγράψει και αναλύσει ο L. Kayapinar και οι οποίες σταδιακά οδήγησαν στην πλήρη επικράτηση των Οθωμανών στα πελοποννησιακά εδάφη. Οι γενικότερες εξελίξεις όμως στο χώρο της Μεσογείου που σχετίζονταν με τη διαπάλη μεταξύ της Βενετίας και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας για την κυριαρχία στην περιοχή, οδήγησαν την Πελοπόννησο σε νέες περιπέτειες πολεμικού περιεχομένου. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτών δυνάμεων, ο οποίος σοβούσε, ήδη πολύ καιρό και κατέληξε στη μεταξύ τους σύγκρουση, επρόκειτο να έχει ως ένα από τα κύρια πεδία του το γεωγραφικό χώρο της Πελοποννήσου, όπου είχε σχεδόν παγιωθεί η οθωμανική παρουσία. Με αυτό τον τρόπο από το 1463 ο Μοριάς βρέθηκε στη δίνη του Α’ βενετο-οθωμανικού πολέμου (1463-1479) και οι κάτοικοί του θα βίωναν όλες τις φάσεις και τα δεινά του, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία μεταξύ του 1463-1473.

Για τη συνέχεια της ανακοίνωσης της κας Φωτεινής Πέρρα πατήστε διπλό κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Η Πελοπόννησος κατά την έβδομη δεκαετία του 15ου αιώνα- Η μαρτυρία των πηγών


Filed under: Άρθρα - Μελέτες - Εισηγήσεις, Ενετοκρατία, Ψηφιακές Συλλογές Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βενετία, Γεώργιος Φραντζής, Διπλωματία, Ενετοκρατία, Ιστορία, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Πελοπόννησος, Πολιτική, Στρατός, Στρατιωτικοί, Ψηφιακές Συλλογές, Photeine V. Perra, Repùblica de Venesia, Serenìsima Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Η Ψωροκώσταινα – Κριτική του Πάνου Τουρλή

Κριτική του Πάνου Τουρλή, βιβλιοθηκονόμου του ΕΛΙΑ (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο) και κριτικού βιβλίων.


 

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Η Ψωροκώσταινα - Η Πανώρια Χατζηκώστα-Αϊβαλιώτη και ο Βενιαμίν Λέσβιος

Η Ψωροκώσταινα – Η Πανώρια Χατζηκώστα-Αϊβαλιώτη και ο Βενιαμίν Λέσβιος

Ένα υπέροχο, συγκινητικό ιστορικό μυθιστόρημα για το οποίο πραγματικά χάρηκα όταν έπεσε στα χέρια μου, γιατί κυκλοφορεί από έναν σημαντικό πνευματικό οργανισμό, την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, που δεν εδρεύει στην Αθήνα αλλά στο Άργος! Αυτό το διαμαντάκι δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τους μεγάλους, σύγχρονους εκδοτικούς οίκους: άψογη βιβλιοδεσία, φροντισμένη επιμέλεια κειμένου, υπέροχο εξώφυλλο! Ψάξτε το, βρείτε το, διαβάστε το! Ένα πρωτότυπο θέμα γραμμένο με αγάπη και πόνο από την κυρία Παπαδριανού, η οποία με αφορμή τη στερημένη ζωή της Ψωροκώσταινας και την πεφωτισμένη προσωπικότητα του Βενιαμίν του Λέσβιου, έγραψε ένα υπέροχο μυθιστόρημα, με διαχρονικές αξίες, σημαντικές και εύστοχες ιστορικές παρατηρήσεις και βαθιά άδολη αγάπη για την πατρίδα μας, την Ελλάδα, και τα δεινά που την κατατρύχουν από γεννήσεώς της έως σήμερα.

Ο Βενιαμίν Λέσβιος ήταν μοναχός και λόγιος, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία και πολιτικός κατά την ελληνική επανάσταση. Γεννήθηκε στη Λέσβο το 1759 ή το 1762 και πέθανε το 1824 στο Ναύπλιο. Σε ηλικία 17 ετών μετέβη στο Άγιον Όρος, κοντά στο θείο του αδελφού της μητέρας του που ήταν ηγούμενος και χειροτονήθηκε μοναχός. Εκεί συνέχισε τις σπουδές του στη σχολή του Ιωάννη Οικονόμου και τον επόμενο χρόνο συνέχισε τις σπουδές του στην Πάτμο ως το 1786, οπότε και μετέβη στη Χίο και στις Κυδωνιές. Το 1790 ταξίδεψε για σπουδές στο εξωτερικό και στο Παρίσι γνωρίστηκε με τον Αδαμάντιο Κοραή και άλλους Έλληνες λόγιους, ενώ αρθρογραφούσε στον Λόγιο Ερμή. Το 1799 επέστρεψε στις Κυδωνιές και δίδαξε πάλι στη σχολή μαθήματα φιλοσοφίας, φυσικομαθηματικών, αστρονομίας, καθώς και τη διεξαγωγή πειραμάτων. Χάρη στο διδακτικό έργο του η σχολή απέκτησε μεγάλη φήμη αλλά λόγω του περιεχομένου του κατηγορήθηκε από την εκκλησία ως άθεος. Το 1817, δέχτηκε την πρόσκληση να αναδιοργανώσει την Ακαδημία του Βουκουρεστίου, οπότε κατά την παραμονή του στο Ιάσιο, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία. Με την έναρξη της επανάστασης μετέβη στην Ελλάδα προσπαθώντας να μαζέψει πολεμοφόδια για τον αγώνα. Χρημάτισε μέλος στην Πελοποννησιακή Γερουσία και πήρε μέρος στην Α’ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου το 1821 και στη Β’ Εθνοσυνέλευση Άστρους το 1823.

Η πλούσια Πανώρια Χατζηκώστα, σύζυγος του μεγαλέμπορου Κώστα Αϊβαλιώτη, βλέπει το 1821 την άνετη και τρυφηλή ζωή της στο Αϊβαλί να αλλάζει ριζικά! Οι Τούρκοι, ως αντίποινα για την Επανάσταση που ξέσπασε στην Πελοπόννησο, έκαψαν το Αϊβαλί και σκότωσαν τους κατοίκους του. Έτσι η Πανώρια είδε να σφάζονται μπροστά στα μάτια της τα τέσσερα παιδιά της και ο άντρας της. Μισότρελη, φυγαδεύτηκε από φίλο και γείτονά της στα Ψαρά κι από κει στην Ύδρα, έχοντας γνωρίσει στο ταξίδι αυτό τον Βενιαμίν τον Λέσβιο. Η Πανώρια τον ακολουθεί στο Ναύπλιο, όπου ζει φτωχικά και ζητιανεύει για να μεγαλώσει τα ορφανά του πολέμου που έχουν σκορπίσει στην απελευθερωμένη πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους κι έχουν βρει φιλόξενη στέγη στην καλύβα της. Το 1826, μετά την πτώση του Μεσολογγίου, η Πανώρια ή Ψωροκώσταινα όπως τη χλεύαζαν οι μάγκες του Αναπλιού, έδωσε πρώτη το δαχτυλίδι που είχε αναμνηστικό από τον άντρα της κι αυτό βοήθησε να φιλοτιμηθούν όλοι και να προσφέρουν μηδενός εξαιρουμένου για τους πρόσφυγες του Μεσολογγίου.

Στο συγκινητικό αυτό κείμενο, η συγγραφέας διάλεξε δύο πολύ σημαντικές προσωπικότητες των πρώτων απελευθερωτικών χρόνων της Ελλάδας για να ξεδιπλώσει την ιστορία της και να καταγράψει περιστατικά, συνήθειες, δολοπλοκίες, ελπίδες, μηχανορραφίες, φαγωμάρα που κυριαρχούσαν μεταξύ των Ελλήνων από την επανάσταση του 1821 ως τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια.

Από τις σελίδες ξεπηδούν σημαντικές προσωπικότητες της Ιστορίας μας: Κολοκοτρώνης, Θεόφιλος Καΐρης, Μπουμπουλίνα, Υψηλάντηδες, Μαντώ Μαυρογένους, Χατζηχρήστος Βούλγαρης, Αύγουστος Μύρμπεργκ, Γιώργος Κουντουριώτης και πολλοί άλλοι. Μαθαίνουμε ξεκάθαρα πόσο συμφεροντολόγοι υπήρξαν οι εκπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων που τάχαμου θέλανε να βοηθήσουν την Ελλάδα οικονομικά και στρατιωτικά αλλά ουσιαστικά θέλαν να την κυβερνήσουν για να βάλουν χέρι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η συγγραφέας δε χαρίζεται: στηλιτεύει τους συνεργάτες και τους οπαδούς των κομμάτων της εποχής (αγγλικό, γαλλικό, ρωσικό), δίνει με παραδείγματα περιπτώσεις απερισκεψίας, στενομυαλιάς και κυνηγιού οφίτσιων, φωτογραφίζει πρόσωπα και καταστάσεις δυσάρεστα για τη σωτηρία της Ελλάδας (όλοι για την απελευθέρωση συζητάγανε και ουδείς κατάφερνε κάτι, όπως λέει χαρακτηριστικά) και μας χαρίζει τρισδιάστατες, γλαφυρότατες σκηνές συγκίνησης, μεγαλείου, ηρωισμού αλλά και σκοτεινές σελίδες προδοσίας, διχασμού και ζήλιας. Πουθενά όμως δεν ηθικολογεί, ούτε γράφει επίμονα ότι ο τάδε φταίει και προσέχτε να μη γίνετε κι εσείς σαν αυτόν. Απλώς περιγράφει, αφηγείται, παραθέτει και τα συμπεράσματα που βγαίνουν από τα δρώμενα είναι πικρά!

Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που μυρίζει Ελλάδα και ζέχνει αλληλοσπαραγμό, γεμάτο ιστορικά περιστατικά και χιλιάδες πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές, ένα βιβλίο που πρέπει να ανακαλύψετε!

Πάνος Τουρλής

Βιβλιοθηκονόμος – Κριτικός βιβλίων

 

Διαβάστε ακόμη:

Η Ψωροκώσταινα – Η Πανώρια Χατζηκώστα-Αϊβαλιώτη και ο Βενιαμίν Λέσβιος | Κατερίνα Παπαδριανού

Κατερίνα Παπαδριανού


Filed under: Βιβλία - Αργολίδα, Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Βιβλία, Βιβλίο, Βιβλιοπαρουσίαση, Ειδήσεις, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Ιστορία, Πάνος Τουρλής, Συγγραφέας, Ψωροκώσταινα Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.

Έκθεση ζωγραφικής της Ειρήνης Γκόγκουα – Ξυλινά

Έκθεση ζωγραφικής της Ειρήνης Γκόγκουα στην COCO-MAT Άργους


 

Έργα της ζωγράφου Ειρήνης Γκόγκουα φιλοξενούνται στον ειδικά σχεδιασμένο χώρο του καταστήματος COCO-MAT στο Άργος. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τη Παρασκευή 31 Ιουλίου.

Image may be NSFW.
Clik here to view.
Το σκηνικό (1,20Χ80)

Το σκηνικό (1,20Χ80)

Περνώντας το κατώφλι προς τις ζωγραφιές της Ειρήνης Γκόγκουα, ο θεατής βρίσκεται σ’ ένα παραμυθένιο χρωματιστό δωμάτιο. Είναι ένας έντονα προσωπικός χώρος, γεμάτος από μορφές και συναισθήματα, οράματα και αφηγήσεις, που αποκρυσταλλώνουν τον φορτισμένο της ψυχισμό, αλλά και μία οικουμενικά συμβολική πραγματικότητα ταυτόχρονα. Τα έργα της Γκόγκουα δεν προέρχονται από τη συμβατική εξέλιξη ενός όποιου καλλιτέχνη, καθώς είναι η εκ του περισσού εκδήλωση μιας εσωτερικής ανάγκης.

Κινείται μεταξύ ενός είδους αυτόφωτου βιτρό, φτιαγμένο με σμάλτο πάνω σε πλεξιγκλάς και μίας κλασικής ελαιογραφίας σε ευρύ μέγεθος. Χρησιμοποιεί μία περίπλοκη εικονογραφία που ταλαντεύεται ανάμεσα σε τοπιογραφία, με μεταφυσικό φως και αποχρώσεις και μία πληθώρα συμβολικών στοιχείων, τα οποία συνθέτει, οργανώνει και επεξεργάζεται, μέχρι τα όρια των διακοσμητικών αφηρημένων δομών.

Συχνά η ανθρώπινη φιγούρα βρίσκεται στο επίκεντρο των συνθέσεών της, μεταμορφωμένη, εξωγήινη, εμβρυακή, διάφανα φορτισμένη με μία κοσμική ή ερωτική ενέργεια. Συμβολικά σχήματα από την τοπολογία του φυσικού τοπίου, αλλά και της βιολογίας, συνθέτουν ψυχεδελικά εμβλήματα μιας νοσταλγίας για την ενότητα σώματος και κόσμου.

Τα έργα της Ειρήνης Γκόγκουα αφηγούνται, σαν παραμυθένια ταξίδια εξερεύνησης, τον κόσμο του μαγικού ρεαλισμού, μέσα από αρχέγονα σύμβολα περασμένων πολιτισμών, ή εξωγήινες μορφές, κατασκευασμένες σε μία ονειρική πραγματικότητα.

Ό,τι και να αρθρώσει κανείς για τη ζωγραφική της Γκόγκουα, η έρευνά της για το νόημα της ζωής και η έκφραση του ταξιδιού της με ζωγραφικά μέσα, το ίδιο της το έργο είναι καταρχήν το κοινωνικό δώρο της δύναμης του ταλέντου της.

Η αναγκαιότητα της εικόνας να «δείξει» αυτό που αλλιώς δεν μπορεί να ειπωθεί, όπως και κάθε πραγματική δημιουργία, είναι το αποτύπωμα μιας συνείδησης του κόσμου!

 

Διάρκεια έκθεσης

Από 6 έως 31 Ιουλίου 2015

Πληροφορίες
Κατάστημα COCO-MAT Άργους

Άργος – Καραολή Δημητρίου 8, 21200

Τηλ. 27510 26321

argos@coco-mat.com


Filed under: Ειδήσεις - Πολιτισμός Tagged: Argolikos Arghival Library History and Culture, Gogua Irini, Έκθεση ζωγραφικής, Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, Ειρήνη Γκόγκουα, Ειδήσεις, Πολιτισμός Image may be NSFW.
Clik here to view.
Image may be NSFW.
Clik here to view.
Viewing all 1154 articles
Browse latest View live